Door Marco van Putten
Boekanalyse
Geleerden overdenken al eeuwenlang de vragen ‘Wie is God?’ en ‘Wie zijn mensen?’. Dit boekje laat kennismaken met hun bevindingen over door een breed scala aan citaten ingedeeld in 52 thema’s. Voor elke week van het jaar één thema. De thema’s zijn alfabetisch gerangschikt. Per thema zijn zeven citaten gegeven die opvolgend genummerd zijn. Bij het laatste thema (het 52ste) zijn acht citaten gegeven om uit te komen op 365 citaten. Voor elke dag van het jaar één. Sommige citaten zijn één zin van enkele woorden en andere bestaan uit meerdere zinnen en beslaan in enkele gevallen zelfs een hele pagina. Het boekje is uitgevoerd in zakformaat en licht in gewicht, dus kan makkelijk overal meegenomen worden om ze te lezen. Het boekje is voorzien van een handige leeslint. Het boekje sluit af met korte personalia van de auteurs en een kort overzicht van de boeken waaruit geciteerd is ingedeeld per auteur.
Bijzonderheden
Een aantal zaken vallen op aan dit boekje. Een ruime meerderheid (17) van de 23 geleerden is protestants en de overigen Rooms-katholiek. Dat bevestigt de voorkaft waarop Luther is afgebeeld. Maar kijkende naar de citaten dan is dat beeld toch anders. Meer dan een derde van de citaten komen van Rooms-katholieke geleerden. Wat ook opvallend is dat Tomas Halik, een Rooms-katholiek priester, het meest geciteerd wordt (50), daarna Dietrich Bonhoeffer (36) en dan Abraham van de Beek (30). Het minst geciteerd is Franciscus van Assisi (4). Ook is een meerderheid afkomstig uit het buitenland (16) en werkzaam in de 20ste eeuw (13). Nadeel van citaten is dat de context en de omstandigheden verloren gaan.
Evaluatie
Dit is een leuk, interessant en inspirerend citatenboekje, waardoor snel en makkelijk kennis gemaakt kan worden met doordachte en diepe uitspraken van populaire, bekende en nog onbekende (moderne) denkers. Sommige van de geleerden zijn echter geen theologen, maar filosofen, anderszins geleerden of zelfs leken, dus de titel ‘Grote theologen’ is niet juist. Voor deze geleerden in de plaats hadden beter grote theologen als Bavinck, Tomas van Aquino, Herman Ridderbos, Erasmus of Hieronymus gekozen kunnen worden. De gekozen thema’s zijn ook niet allemaal ‘grote thema’s’, zoals de titel stelt. Immers, ‘genieten’, ‘natuur’ en ‘gevoel’ worden in de theologie daartoe niet gerekend. Voor deze in de plaats hadden beter uit grote thema’s als ‘Israël’, ‘geboden’, ‘kwaad’, ‘satan’, ‘koninkrijk’, ‘Messias’ of ‘eindoordeel’ gekozen kunnen worden. Het was handig geweest als de thema’s (de weken) ook apart waren genummerd. Inhoudelijk zijn de gekozen citaten ‘kerks’ (traditiegetrouw). Dit boekje is aangeraden.
Donkersteeg, J., Grote theologen over grote thema’s. 365 keer inspiratie. 2019, KokBoekencentrum, Utrecht. 160 pagina’s, € 13,99, ISBN: 9789021170732.
