Door Marco van Putten
Boekanalyse
Dit boek bestaat uit artikelen van negen deskundigen die eerder verschenen in het e-magazine Marturia van het Evangelisch College. Het verschijnt ter ere van het 10-jarige bestaan van dit magazine. De rode draad is dat alleen de Here Jezus met God zou verzoenen en eeuwig leven zou geven. Het boek bestaat uit drie delen die de facetten Schriftuitleg, het werk van de Here Jezus gedenken en Hem navolgen in de vroege kerk laten zien. In de elf hoofdstukken wordt de meeste aandacht besteed aan de uitleg van het Oude Testament (Psalmtekst), het biddend belijden door Augustinus en de geloofsverdediging. Voetnoten geven achtergrondinformatie en literatuurverwijzingen. Foto’s, plaatjes en schilderijen geven beeld bij de tekst. In de epiloog wordt apart aandacht besteed aan vroegchristelijke doop en Avondmaal. Een appendix is gewijd aan bronverwijzingen. Het boek sluit af met personalia en een bronvermelding van de illustraties. Er zijn verschillende Bijbelvertalingen gebruikt, maar meestal de Nieuwe Bijbelvertaling (NBV).
Belang vroege kerk
Het boek opent met een inleiding waarin het belang van de vroege kerk voor de hedendaagse christenheid wordt gepromoot. Als belangrijkste redenen worden genoemd het christocentrisme en het trinitarisme ervan. Het zou het hart zijn van de christelijke identiteit. Daarnaast zou die kerkperiode inspireren en de leer ervan het dichtst bij dat van de 12 apostelen hebben gestaan. In de vroege kerk blijkt mondelinge leer hetzelfde gezag te hebben als schriftelijke leer. Die mondelinge leer, die werd opgeschreven, zou daarom ook norm moeten zijn in de tegenwoordige kerk. Deze leer werd ‘katholiek’ genoemd.
Kenmerken
Deze katholieke leer ontwikkelde eigen onderscheidende kenmerken, zoals een Schriftuitleg die het Oude Testament christologisch vergeestelijkte (vooral ‘moeilijke’ teksten voor christocentrisme) en nieuwe ‘christelijke’ feesten bedacht.
Evaluatie
Dit is een grondig boek over kerkgeschiedenis dat ook nog eens fraai is uitgevoerd. Alleen geeft het wel een ‘opgepoetst’ en onvolledig beeld. Zo is de katholieke kerkleer, die erin verdedigd wordt, westers (Grieks-Romeinse cultuur), terwijl de Bijbel oosters (Hebreeuwse cultuur) is. De christenheid, die logischerwijs toen (eerste eeuwen) in het Midden-Oosten nog het grootst was (dit boek heeft wel aandacht voor de woestijnvaders), werd door Rome een minderheidsmening (katholicisme) opgedrongen. Er is in dit boek dus ook weinig aandacht voor kritiek. Er wordt bijvoorbeeld niet ingegaan op het feit dat die Latijnse leringen al vroeg grondig afweken van de Bijbel (antisemitisch) en dat alle Nieuw-testamentische gebruiken een vernieuwing zijn van Israëlitische. Afwijken van katholieke traditie zou Godslasterlijk zijn.
Sommige citaten zijn in vreemde talen, zoals Engels, Latijn en Duits, gesteld, die niet altijd zijn vertaald. Het boek heeft geen register(s).
Een aanrader voor geïnteresseerden in de kerkgeschiedenis.
Willigen, van M.A. en N. Witkamp, Door Christus aangesproken. Een ontmoeting met de Vroege Kerk. 2019, Groen, Heerenveen. 226 pagina’s, € 14,95, ISBN: 9789088972157.
