De Christelijke Hogeschool Ede (CHE) publiceert de laatste jaren met enige regelmaat boeken die te maken hebben met de veranderde cultuur en wat dit betekent voor de kerk en kerkelijk werkers. Voorbeelden hiervan zijn ‘Onder spanning’ waarin de veranderingen in de maatschappij centraal stonden en ‘Theologie als beroep’ met het werkveld als belangrijkste onderwerp. In dit nieuwe boek worden de culturele veranderingen en het werkveld nadrukkelijk bij elkaar gebracht.
Tekst: Jacco Stijkel
De samenleving verandert in een hoog tempo. Hoe kunnen professionele theologen op een zinvolle en ook nieuwe manier werkzaam zijn binnen die context? Binnen de Academie Theologie van de CHE zijn er vijf clusters: missionair-diaconaal, geestelijke verzorging en pastoraal werk, voorganger, docent Godsdienst/levensbeschouwing en gemeenteopbouw. Experts binnen deze clusters geven in dit boek hun visie op de snel veranderende context en hoe de theologische professional hierin zijn of haar weg kan vinden.
Wat opvalt, is dat de analyse van de samenleving breed wordt gedeeld. Op alle terreinen zijn de ‘vijf I’s’ merkbaar: individualisering, informalisering, informatisering, internationalisering en intensivering. Dit roept vragen op. Met name hoe de kerk en kerkelijke traditie zich verhouden tot een samenleving die geseculariseerd is, maar ook gaat het om de kerken zelf: deze ontwikkeling vindt net zo goed in de gemeenten plaats. Kerken veranderen ook.
In dit boek staat de metafoor van grensganger centraal. De hbo-theoloog is iemand die heen en weer beweegt tussen de seculiere cultuur en het geloof. Dit geldt voor alle clusters, maar hoe deze pendelbeweging plaats vindt, is per terrein verschillend. Een kernwoord hierbij is verbinding maken.
Hierbij maken Erwich en Praamsma vooral gebruik van het werk van Micheal Frost. Volgens Frost vraagt de huidige maatschappelijke context om nieuwe verbindingen en nieuwe belichaming van geleefd geloof. Op basis van Frost en de bijdragen van de experts wordt aan het eind van het boek de weg gewezen naar werkelijke ontmoeting en het hermeneutisch gesprek. Hierbij gaat het niet alleen om kennis, maar is juist de hbo-theoloog als persoon van groot belang.
Dit boek is vooral geschikt voor lezers die werkzaam zijn als hbo-theoloog of hiervoor studeren. Maar ook voor een ieder die geïnteresseerd is in de relatie tussen de veranderde cultuur en kerkelijk werk, wordt in dit boek uitgedaagd om goed over deze vragen na te denken. Wat voor mij bijblijft, is Nico Belo’s metafoor van de kerk als tempel. De kerk als centrale plaats die verbindingslijnen heeft lopen naar de kringen en de gezinnen. Onderwijs en vieren als belangrijkste elementen. Maar vooral kan de tempel verbonden worden met gelovigen als vreemdelingen en priesters. Op een vernieuwde Bijbelse manier kan zo de verbinding worden gelegd tussen geloof en cultuur en worden gelovigen voluit ingeschakeld. De taak van de hbo-theoloog ligt dan voornamelijk op het gebied van coaching en toerusten.
Kortom, ‘Grensgangers’ is een interessant boek. Vooral voor hbo-theologen en geïnteresseerde gemeenteleden die zich met de vraag van de verhouding tussen geloof en cultuur bezig houden. Zelf zie ik uit naar de verdere doordenking van wat ik dit boek is gepresenteerd.
Grensgangers
Pendelen tussen geloof en cultuur
René Erwich & Jan Maarten Praamsma (red).
Uitgeverij Kok
ISBN: 9789043526982
352 pagina’s
€24,99
