Er bestaat diverse religieuze manuscripten die het voorkomen hebben Bijbels te zijn, maar het niet zijn. De Koran is een daarvan. Het zou bestaan uit ‘goddelijke woorden’ die de ongeletterde Arabier Mohammed bij Mekka doorkreeg via de bemiddeling van Gabriël. Het werd het meest heilige geschrift van Islam. Eduard Verhoef, oud-predikant gespecialiseerd in de vroege christenheid, heeft een nieuwe Nederlandse vertaling en uitleg ervan uitgebracht. Waarin onderscheid het zich?
Ontstaan uit vraag
Al jaren geeft Verhoef les over de Koran en Islam. Hij doet dat niet alleen omdat er een groeiende populatie moslims in Nederland leven, maar ook omdat de Koran en dus ook Islam onverholen gebaseerd is op Jodendom en christenheid.
De Koran heeft overeenkomsten met de Bijbel. Ze zijn beiden ontstaan in het Midden-Oosten en beiden grotendeels geschreven in Semitische talen. Toch zijn er ook belangrijke verschillen. De Koran is een poëtisch geschrift. De Bijbel heeft ook poëtische gedeelten, maar is hoofdzakelijk chronologisch geschiedschrijvend en regelgevend.
Vertalen
De meeste mohammedanen vinden dat de Koran niet vertaald mag en kan worden. Ook veel Joodse gelovigen vinden hetzelfde van de Oud-Testamentische Bijbelboeken. Het wordt problematisch als gelovigen de oude taal van hun heilige geschriften niet meer kunnen lezen, schrijven en niet meer verstaan. Er zijn dus schoorvoetend, want vertalen is altijd veranderen, ook Koranvertalingen gemaakt. Ook Nederlandse vertalingen, zoals voor kolonisten in Indonesië die hecht contact onderhielden met moslims. Toen het besef ontstond dat de Koran ook iets te vertellen kan hebben over het vroege Jodendom en de vroege christenheid nam de interesse toe.
Aanpak
Verhoefs Koranvertaling heeft enkele korte inleidende hoofdstukken gevolgd door een Nederlandse vertaling van de 114 soera’s met de naam in Arabisch. Zijn Koranuitleg geeft naast inleidende hoofdstukken ook een kort overzicht van het leven van Mohammed. Beide boeken hebben een zakenregister en in de Uitleg ook een Bijbeltekstenregister.
Evaluatie
Verhoefs boeken zijn niet academisch, maar goed toegankelijk voor elke geïnteresseerde. Maar hij geeft dus geen grondige verantwoording van zijn vertaalkeuzes en laat een uitgebreide exegese per Soeravers achterwege. Dat is jammer, want hierdoor ontstaan vragen. Bijvoorbeeld over zijn vertaalinconsequenties en waarom hij bij bepaalde Soeraverzen geen uitleg geeft.
Zijn Uitleg kenmerkt zich door voorzichtigheid. Koraninterpretatie is moeilijk. Maar verzen die uitgesproken anti-Joods/christelijk zijn verklaart hij omzichtig. Hij is redelijkerwijs gericht op toenadering in plaats van op beledigen. Dat blijkt ook uit sommige vertaalkeuzes.
Verhoefs werken zijn vooral ook vanuit een christelijk oogpunt gemaakt. Hij (vergel)ijkt dus Koranverzen met de Bijbel en vooral met het Nieuwe Testament (Willibrordvertaling). Daarin onderscheid dit werk zich van eerdere Nederlandstalige Koranstudies.
Zijn boeken tonen met welke afwijkende vormen van Jodendom en christenheid Mohammed in contact is geweest. Het is terecht dat de Koran die afwijst en veroordeelt. Maar ook blijkt dat moslims niet altijd consequent de Koran navolgen. Deze boeken bieden een kennismaking met Islam.
Verhoef, E.
De Koran & Uitleg bij de Koran
Skandalon, Vught, 2016
c.385 pagina’s & 2017, c.370 pagina’s
€ 29,95 & €33,50
ISBN: 9789492183224 & 9789492183538
