Tijdens de nadagen van de Middeleeuwen beleefde de Rooms-katholieke kerk grote uitdagingen. Het Ottomaanse rijk probeerde steeds meer voet te krijgen op het ‘Europese continent’. In het katholieke Europa kwam er steeds openlijker verzet tegen deze kerk. In die tijd treedt Maarten Luther op. De geschiedenis van zijn kerkelijke leven is verfilmd. Hoe is dat gedaan?
Herdenkingsjaar
Dit jaar staat in het teken van 500 reformatie. De Augustijner priester en theologieprofessor Luther (1483-1546) zou deze reformatie op 31 oktober 1517 zijn begonnen. Hij sloeg toen een papier met 95 stellingen in een Duitse taal aan de deur van de kerk in Wittenberg. In deze stellingen uitte hij kritiek op het functioneren van de kerk. Luther was inmiddels heel populair en burgers lieten zijn stellingen en andere geschriften overal verspreiden. Dit ontketende een storm van protest tegen de kerk. Daarom zou Luther de eerste ‘protestant’ zijn.
God leren kennen
De film begint als Luther (Joseph Fiennes – Risen) sterk onder indruk komt van Gods Almacht. Hij wordt Augustijner monnik en vervolgens priester in de stad Erfurt. Hij worstelt met het beeld van een machtige, toornige God. Zijn geestelijke vader (Bruno Ganz – Der Untergang) wijst hem op de Here Jezus, waardoor hij God leert kennen als een barmhartige Vader. De nadruk in zijn verkondiging komt daardoor te liggen op de liefde van de Heer. Toch blijft hij erg last hebben van aanvechtingen van satan.
Kritiek op Rome
Tijdens Luthers pelgrimage naar Rome worden zijn ogen geopend voor de corruptie, decadentie en verval van de Rooms-katholieke kerk (RKK). Ook ziet hij dat bijzaken de plaats van hoofdzaken van het geloof hebben ingenomen. Luther focust zijn kerkkritiek op dat wat hij in de kerk strijdig vindt met de Bijbel. Zo richt hij zich tegen de valse leer waarop de aflaat (zondevergeving voor geld) is gebaseerd. Ook richt hij zich tegen de bijzaak van relikwieverering en wijst naar wat echte zegen geeft; naastenliefde.
Een nieuwe kerk
De Paus ziet Luthers protest als een directe bedreiging voor de eenheid en macht van zijn kerk. Te meer, gezien de groeiende weerstand onder de Europese adel tegen Rome. Hij ziet zich genoodzaakt hard op te treden en doet een pauselijke bul (kerkelijk veroordelinggeschrift) uitgaan tegen Luther. Hij moet berecht worden door de Inquisitie (kerkelijke rechtbank). Door de aanhoudende bescherming van de Saksische vorst (Peter Ustinov – Jesus of Nazareth) vindt hij onderduik in de Wartburg (Eisenach), waar hij zich wijdt aan een Duitse Nieuwe Testamentvertaling. Uiteindelijk scharen de meeste landsvorsten zich achter Luther. De Lutherse kerk is geboren.
Evaluatie
Deze professionele, historische film heeft een schitterende cast. De gekozen locaties en de kleding zijn prachtig en realistisch. Fiennes laat ook Luthers karakter zien; enigszins lomp, maar uiterst scherpzinnig. De film toont dat Luther katholiek bleef, maar dat de reactie van de RKK op zijn kritiek de juistheid ervan bevestigde. Een aanrader voor geïnteresseerden in Europese kerkgeschiedenis.
Luther. De verfilmde biografie. 2017/2004
RCV Entertainment
Distributie: NEEMA Media B.V.
c.119 min.
€ 12,99
ISBN: 8713045206864
