Door Marrie van der Feen
Het schokte me, toen ik hoorde dat Andrea toch besloot om van Peter te scheiden. Zij en haar man Peter hadden geprobeerd hun huwelijk te redden. Zij had hulp gezocht en was een poosje elders gaan wonen. Terug gekomen hoopte ze, dat ze weer liefde kon voelen voor Peter. Intimi wisten, dat ze verliefd was geworden op een oude bekende, die ze tijdens een feestje had ontmoet. Patsboem, overweldigd, overrompeld. Allang had ze zich niet meer zo gelukkig gevoeld als na deze ontmoeting. Het leven had zijn glans terug gekregen, ze voelde zich in de zevende hemel. Alleen werkte de werkelijkheid niet mee, want ze was getrouwd en had drie kinderen. Toen ze Peter vertelde wat er met haar aan de hand was, stortte zijn wereld in. Hij deelde zijn verdriet met een paar vrienden en vroeg of ze voor zijn gezin wilden bidden. Als man van weinig woorden gaf hij aan, dat hij op God vertrouwde en steun vond in zijn geloof.
Maar, na enige tijd kondigde Andrea aan, dat ze wilde scheiden. Eigenlijk had hij verwacht, dat de bui wel over zou trekken, dat ze op zekere dag weer de oude Andrea zou zijn, die gewend was met hem de gezinskar te trekken. “De koek is op,” zei ze tegen haar dochter, als cliché voor wat ze in haar huwelijk miste.
Wat bedoelt ze met “de koek is op”? Is dit huwelijk te redden? Wat is hier mis gegaan? Wat is Andrea’s behoefte? Weet ze dat zelf wel? Hoe voorziet ze in wat ze nodig heeft? Welke rol speelt Peter hierin?
Een klein tipje van de sluier werd opgelicht, toen ik een mailtje van Andrea aan een vriendin onder ogen kreeg, waarin Andrea klaagt dat niemand van haar houdt. Een glimpje van een emotioneel tekort, waaronder ze misschien al heel lang lijdt. Een voedingsbodem voor vlijende woorden van een oude bekende. Woorden die haar weer een blos op de wangen gaven, een vuurtje in haar wakker maakten, die haar weer rechtop lieten lopen, borst naar voren, haar in de wind. Gezien worden, aandacht en complimentjes krijgen, ze leefde er helemaal van op.
Zag Peter haar dan niet en zei hij nooit eens iets aardigs? Zeker weten wel, maar eerlijk gezegd, was het eerste vuur wel geblust door de vele dagelijkse beslommeringen en routine. Seks? Ze spraken er niet over met anderen. Is wel een heel belangrijk punt! Zelfs Paulus raadt echtparen aan om elkaar de seks niet te onthouden.
Aandacht voor de kinderen was er genoeg, ook voor zijn en haar werk, voor vrienden, de kerk, de tuin, de auto die vervangen moest worden, geld voor studies en niet te vergeten de vakantiebestemming die nog niet rond was. Regelmatig zocht ze intimiteit bij Peter en ging ze dicht bij hem zitten, omdat ze wist, dat hij dat prettig vond. Kwam er reactie? Had hij door, dat ze iets van hem nodig had? Wat begreep ze er zelf van?
De tijd, dat ze nog ruzie maakten, dat ze ten slotte huilend in slaap viel en ’s morgens zich uit bed sleepte om voor de kinderen te zorgen, was allang voorbij. Hij had zijn brood klaar gemaakt en was naar zijn werk gegaan. De aai over haar hoofd had ze niet gevoeld, toen hij vertrok. Vooral het gevoel dat ze in de steek werd gelaten, er alleen voor stond, was overweldigend. Daar kon ze niet tegen op, ook al zei ze tegen zichzelf: “Zeur niet, hij is naar zijn werk, hij kan niet bij je blijven”. Soms had ze een handdoek over haar ogen getrokken, zich omgedraaid en was nog even de vergetelheid ingedoken. Dat was haar gewoonte als de pijn van binnen te hevig was: gewoon de knop omdraaien en weg zijn, niks meer voelen. Slapen als dat nog lukte.
Is deze relatie nog te redden?
Het valt me op, dat zowel Andrea als Peter weinig zicht hebben op hun gevoelens, op wat ze van elkaar nodig hebben en hoe ze deze behoeften naar elkaar communiceren.
Daar komt bij, dat Andrea signalen afgeeft van emotionele verwaarlozing (vermoedelijk gevolg van emotionele verwaarlozing in haar jeugd) en pijnpunten van binnen heeft, die door het gedrag van Peter getriggerd worden, waardoor ze zich alleen en in de steek gelaten voelt. Deze overtuiging overspoelt haar. Ze reageert erop door zich terug te trekken en te gaan slapen, een passieve reactie, die niks oplost, die haar een gevoel geeft van mislukking en incompetentie. Verwacht zij misschien, dat Peter haar van dit nare gevoel gaat verlossen? Verwacht ze bevestiging van hem? Zo ja, weet hij dat? Heeft zij hem dat duidelijk gemaakt? Ik denk het niet, want zij gedraagt zich nogal passief. Als zij zich actiever zou leren gedragen, zou er al wat gewonnen zijn. Soms doet zij echter een actieve poging om contact te maken met Peter, gaat dicht bij hem zitten, raakt hem aan, maar zonder het gewenste resultaat. Omdat hij niet weet wat ze wenst? Weet ze zelf wel wat ze wenst, wat ze bij hem zoekt? Kan hij haar geven wat ze nodig heeft? Dat vind ik een goede vraag. Want vaak kan de ander niet voorzien in wat iemand nodig heeft en is het een taak voor de persoon zelf om te voorzien in een emotionele behoefte.
Andrea mist hoogstwaarschijnlijk eigenwaarde, de zekerheid dat ze geliefd is door God, door Peter, door anderen.
Een pedagoog zei eens, dat er duizend complimenten nodig zijn om een afbrekende opmerking als “jij deugt nergens voor” goed te maken. Wat heeft een gezonde ontwikkeling van Andrea ondermijnd? Welke woorden of daden hebben haar, vermoedelijk in haar jeugd, verwond? Zou het Peters taak zijn om door zijn woorden haar wonden te helen? Dat geloof ik niet. Het is ondoenlijk. Peter is niet Andrea’s therapeut, maar haar man, die haar net zo goed nodig heeft als zij hem.
Waar ligt dan de oplossing?
In trouw, in volharding, in wederzijdse toewijding, in liefde, in gehoorzaamheid aan God en Zijn woord, in kennis en begrijpen van de psychologie van de mens. In goede therapie/hulp. Deze kan desastreuze scheidingen helpen voorkomen.
Markus 10. Jezus zei: “Maar God is tegen de echtscheiding. Want vanaf de schepping heeft Hij de man en de vrouw voor elkaar gemaakt. Daarom moet een man zijn vader en moeder verlaten om te trouwen. Hij en zijn vrouw zijn dan niet langer twee, maar een. Wat God bij elkaar heeft gebracht, mag door geen mens worden gescheiden.”
De christelijke psychologe drs. Marrie van der Feen heeft een eigen praktijk: stichting Petra in Middelburg voor een grote verscheidenheid aan problematiek. Van relatieproblemen, angsten, burn-out, depressie tot ernstige traumatisering.
www.stichtingpetra.nl
Contact: info@stichtingpetra.nl.
