Door Rineke Peterson
Japanners zijn vriendelijke, intelligente, goed ontwikkelde en hardwerkende mensen met veel gevoel voor waarden en normen. Scheldwoorden kennen ze niet. Japanners gaan op een respectvolle manier met elkaar om. Dat is een enorm contrast met de westerse wereld en vooral met Nederland, waar we gewend zijn alles te zeggen wat we vinden. In Japan is dat not-done. Daar zwijg je over wat je vindt. Daar gedraag je je altijd respectvol, ongeacht hoe je over iets of iemand denkt. Je persoonlijke gevoelens zet je aan de kant als dat het collectief dient.
Niet respectvol
Dat is een houding waar menigeen een voorbeeld aan zou kunnen nemen. Nederlanders, en ook christenen, zijn vaak te snel met hun woorden en hebben geen moeite hun mening te uiten, ook al kwetsen we er een ander mee. In Japan weet men te zwijgen. Maar dat slaat dan weer door naar de andere kant. Een vraag als ‘hoe was je dag’ bestaat niet in het Japans. Japanners vragen elkaar niet hoe hun dag was. Stel je voor dat iemand een rotdag heeft gehad, dan zou die persoon moeten praten over zijn negatieve ervaring en dat willen ze elkaar niet aan doen. Dat is in hun ogen niet respectvol. In plaats daarvan kijken ze naar elkaar en zien ze hoe iemand zich voelt. Als iemand thuis komt en niet zo vrolijk kijkt, wordt dat wel gezien, maar de persoon in kwestie wordt dan ‘met rust gelaten’. Dat lijkt heel mooi, maar de keerzijde hiervan is dat iemand een vat vol opgekropte emoties kan worden.
Prestatie
In plaats van dat men elkaar vraagt naar wat ze voelen, zullen ze elkaar eerder vragen naar wat ze gedaan hebben. Prestatie is namelijk één van de belangrijkste deugden in Japan, ‘ik ben wat ik doe’ is de grootste filosofie. Hoe meer je presteert, hoe meer je meetelt. Kosten noch moeite worden gespaard om zichzelf te ontwikkelen. Veel geld wordt uitgegeven aan studies, aan reizen en ook aan het sociale leven. Om dat allemaal te kunnen bekostigen, werken de mensen lang en bestaan gezinnen veelal uit twee verdieners. Voor kinderen is er dan niet veel ruimte in het leven. De meeste Japanners hebben maar één of twee kinderen. En die kinderen worden dan ook gestimuleerd om zo snel mogelijk omhoog te klimmen op de carrière ladder, koste wat kost.
Relatie
Omdat prestatie in Japan zo hoog in het vaandel staat, is er weinig ruimte voor relatie. En dat is precies waar de grootste nood is in Japan. Omdat mensen zo hard werken, zien de kinderen hun ouders maar weinig. Vaders zien hun kinderen vaak maar één uur in de week. Omdat er zo’n druk ligt op presteren, is er ook geen ruimte voor gevoelens. Gehandicapte familieleden worden het liefst verborgen, omdat men zich ervoor schaamt. Deze mensen zijn in hun optiek niet nuttig en leggen een last op de schouders van de samenleving.
Gedragscode
Emoties worden in het openbaar vrijwel niet getoond. Elkaar publiekelijk knuffelen zal in Japan niet gebeuren. Er heerst een ongeschreven gedragscode van perfectie, waar mensen langzaam maar zeker aan doodgaan. Japanners weten precies wat er van ze verwacht wordt, maar eigenlijk is dat meer dan ze aan kunnen. Alleen vanwege de sociale druk kunnen ze dat niet toegeven. Ze smachten naar liefde, maar mogen dat niet tonen. Voor veel Japanners is het innerlijke conflict te groot, maar toegeven kan daar niet. In plaats van hun ‘zwakte’ te tonen, maken velen uiteindelijk zelf een eind aan hun leven. Zelfmoord is in Japan doodsoorzaak nummer één in de leeftijd van 15- tot 39-jarigen.
Invloed
Japanners hebben zo hard de redding van Jezus nodig, maar juist vanwege de ongeschreven gedragscode is het bijna onmogelijk te evangeliseren in Japan. Het is wel toegestaan, maar het is beschamend om iemand publiekelijk te vragen hoe hij of zij over God denkt. Wanneer je zoiets doet, zal je een fatsoenlijk antwoord kunnen krijgen, maar je bent volledig je invloed kwijt en er zal niet meer naar je boodschap geluisterd worden.
Praktijk
De tweede belangrijke reden waarom evangeliseren in Japan moeilijk is, is dat je de Japanners niks materieels kunt geven. Je kunt niet bijvoorbeeld voedsel uitdelen en daarbij een traktaatje verstrekken. Japanners hebben in materieel opzicht alles al. De enige manier om het goede nieuws in Japan te brengen, is laten zien door je eigen leven wat het in de praktijk betekent om een persoonlijke relatie met Jezus te hebben. Hiervoor zal je er eerst vertrouwensrelaties moeten opbouwen. Het evangelie brengen in Japan is dus een zaak van een lange adem. Toch zijn er wel openingen. Het geloof in een geestelijk wezen die je kan zegenen is er niet vreemd.
Bidden
Op nieuwjaarsdag bezoeken zo’n 70 miljoen Japanners een tempel of shrine (heilige plek van verering) om voor geluk, voorspoed en een lang leven te bidden. Er wordt geloofd dat het eerste gebed in het nieuwe jaar het belangrijkste gebed is en beantwoord zal worden. Iedere shrine symboliseerteen bepaalde zegen. Er is zelfs een shrine waar gangsters en dieven kunnen bidden voor voorspoed in hun werk. Eén ongebruikelijke shrine, opgedragen aan het succes voor duikers, bevindt zich 18 meter onder water bij de kust van de prefecture (provincie) Chiba. Tijdens het nieuwe jaar duiken vele duikers in het ijskoude water om de goden te bidden voor veiligheid en zegen voor de toekomst.
Zending
Japan is het op één na meest onbereikte land ter wereld. Het aantal zendelingen in Japan is lager dan waar ook ter wereld. Er is slechts één zendeling op 64.000 mensen. 70% van de voorgangers heeft een leeftijd van boven de vijftig jaar. Gemiddeld zijn er 35 bezoekers per kerk. 568 Steden en dorpen hebben niet eens één kerk. Het is een grote uitdaging. Japans is voor westerlingen één van de moeilijkste talen om te leren, laat staan getuigen van je geloof in die taal. Maar het is mogelijk en zendelingen zijn welkom.
Praktisch
Wat kun je concreet doen voor Japan?
1. Bidden. Bidt voor de harten van de Japanners en voor de mensen die in Japan dienen om het evangelie te verspreiden.
2. Geven. Ondersteun de kerken en zendingsorganisaties in Japan met uw financiën.
3. Ga. Deel de liefde van Jezus in Japan.
4. Wees gastvrij. Kun je zelf niet naar Japan, haal Japan dan in je huis. Stel je huis open voor een Japanse student en laat zien hoe de liefde van God in de praktijk werkt.
