Ontsnappen uit Auschwitz werd onmogelijk gedacht. Toch lukte de Slowaken Alfred Wetzler en Rudolf Vrba dat in april 1944. Was dat al een uitdaging. De volgende zou zijn de wereld te overtuigen wat er in dat kamp gebeurde. Daarover gaat de film ‘The Auschwitz report’. Hoe is dat verfilmd?
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werden miljoenen mensen (schatting 2,5 miljoen) naar het concentratie- en vernietigingskamp Auschwitz in zuidoost Polen gedeporteerd. Bijna de helft ervan zou er zijn vermoord (schatting 1,1 miljoen). De meesten op systematische wijze door vergassing. De dode lichamen werden daarna ‘verborgen’ in massagraven en later door die te verbranden, zodat er geen bewijzen van zouden zijn.
Dag 1
Tijdens werkzaamheden op 7 april 1944 voor uitbreiding van het kamp Birkenau verstopten twee ‘gevangen’ zich tussen bouwmateriaal. Ze kregen daarbij hulp van medegevangenen. In de film is dat moment ‘dag 1’ genoemd. De bedoeling was dat zij zouden ontsnappen om de wereld te vertellen wat er zich afspeelden. Ze zouden de Geallieerden vragen om het kamp te bombarderen.
Natuurlijk werd hun afwezigheid opgemerkt tijdens het appèl die avond. De SS-bewakers stonden bekend om hun gruwelijke manieren om druk uit te oefenen op de mede-barakgevangen. Maar niemand liet iets weten. De sfeer wordt steeds gespannener en er worden gevangenen gemarteld. Toch liet niemand iets weten.
Dag 3
De SS commandant zette grote druk gezet op zijn ondergeschikten. De ontbrekende gevangen moesten gevonden worden. Er wordt in de omgeving gezocht en de hele barak moest buiten in gelid blijven staan in de kou. Toch liet niemand iets los.
De SS bleef aandringen, maar bereikte niets. Ook toen er doden vielen. De leden van de barak beseften dat ze het hoog moesten spelen, want ze waren toch al ten dode opgeschreven. Ondertussen lagen de twee vermisten nog steeds tussen het bouwmateriaal. Ook daar werd gezocht met honden. Maar ze werden niet gevonden.
Na drie dagen gaven de Duitsers het op. Alle gevangenen moesten maar weer aan het werk. De ontsnapten werden voor dood gehouden. Dat was het signaal voor Alfred en Rudolf om uit hun verstopte plek te komen en te vluchten. De bewakers zochten hen niet meer. De eerste helft van de film.
Ontsnapt, maar dan…
Maar eenmaal buiten kregen ze te maken met andere problemen. Ze probeerden terug te keren naar hun thuisland Slowakije. Lopend een enorme afstand. Zouden ze het bereiken en hun doel bereiken om de Geallieerden te overtuigen? Zeker omdat de Duitsers alles zo goed voor iedereen geheim hielden.
Evaluatie
Dit is een zeer realistische en indrukwekkend dramafilm over het waargebeurde verhaal van de ontsnapping uit Auschwitz. In de film wordt grotendeels Tsjechisch/Sloweens, Pools, Duits en Engels gesproken (Nederlands ondertiteld). Het camerawerk is opvallend, net als de bijzondere muziek. Waarschuwing: in deze film komen schokkende scènes voor. Deze film is een must have.
The Auschwitz Report. They escaped from hell – but would anyone believe them? 2022, Dutch Filmworks B.V., Amsterdam, 89 min., € 12,99, ISBN: 8719372015391.
