Oorlog is schokkend en traumatisch. De afloop vaak onzeker. Vrijwel altijd gaat er meer mis dan gedacht. Hoewel mensen het zelf beginnen hebben ze zelden het verloop volledig in de hand. Het geeft dus grote onzekerheid. Dit wordt ook duidelijk in de aangrijpende documentaire ‘De slag om Leuven’. Waar gaat het over?
Leuven is een universiteitsstad oostelijk van Brussel. Het lag in de jaren 30 van de vorige eeuw in het midden van de zogenoemde KW-linie. Een noord-zuid verdedigingslinie voor de Belgische hoofdstad die liep van Koningshooikt in het noorden tot Waver in het zuiden.
Meteen nadat Duitsland op 1 september 1939 Polen binnenviel en daarmee een oorlog ontketende die al geruime tijd ‘in de lucht zat’, ging België over tot de algemene mobilisatie. Ook Leuven stroomt vol met nieuw gerekruteerde soldaten.
Aanvankelijk was er grote spanning over wat er zou gaan gebeuren. Of Duitsland ook een westelijk front zou openen. De Belgische samenleving was immers, in tegenstelling tot de Nederlandse, getekend door de verschrikkingen van de Eerste Wereldoorlog.
Toen echter de maanden voorbij gingen zonder dat er oorlog in België kwam, sloeg de verveling onder de soldaten toe. Wanneer de regering de paarden voor het leger vordert is er zelfs publieke verontwaardiging waarom dit allemaal nodig is.
Maar Duitsland liet niet lang op zich wachten. Op 10 mei 1940 wordt inderdaad het verwachte westfront geopend met een aanval op de Benelux landen. Meteen trokken Franse en Engelse troepen vanuit Noord-Frankrijk naar de KW-linie om de Belgen bij te staan.
Dan volgt een langdurig en uiterst brutale aanval van de Duitse Luftwaffe. Hun Stuka’s (Model Duitse jachtvliegtuig) bombarderen België. De RAF (Engelse Royal Air Force) probeert die aanval af te slaan met onder andere de bekende Spitfire (Model Engelse jachtvliegtuig). Toch blijken de Duitsers de bovenhand te hebben. In België, waaronder in Leuven, maken ze aanzienlijke schade.
Ondertussen bereiken op 14 mei de Duitse grondtroepen de KW-linie. Een grote vluchtelingenstroom komt op gang. De meeste Leuvenaren trekken naar Noord-Frankrijk of Brussel. Op tijd, want de Duitser blijken weinig moeite te hebben met de Belgische verdedigingslinie. Nog geen drie dagen later bereiken ze de buitenwijken van Leuven en trekken met snelheid door een zo goed als verlaten stad naar het centrum. Hoe zal dat aflopen …?
Evaluatie
Dit is een indrukwekkende oorlogsdocumentaire over de stad Leuven met zeker ook aandacht voor gebeurtenissen in België en de rest van de wereld. De vertelstem is van de Leuvenaar Daan (zanger-muzikant).
De zwart-wit film bestaat uit unieke oorlogsfilms met Duitse, Engelse, Franse en Vlaamse sprekers en is Nederlands ondertiteld. Ook worden bijzondere foto’s getoond. Bij de opnames in Leuven worden steeds de straat- of plaatsnamen vermeld.
Speciale aandacht gaat naar de traumatische ervaringen van de Leuvenaars. Zij leden niet alleen van de Duitse agressie, maar ook van (onbedoeld) leed door de geallieerden. Deze film is een aanrader.
Verkrijgbaar via bol.com.
De slag om Leuven. 2019, Dalton Distribution, Leuven, Remain in the light, 80 min., € 12,42, ISBN: 9789461876560.
