Door Marco van Putten
Klik hier om dit boek online te bestellen!
25 eeuwen
Dit boek volgt het boek ’25 eeuwen filosofie’ op. Het grote verschil tussen Theologie en filosofie is dat Theologie van een bepaalde godheid uit gaat en filosofie ‘de algemene (goddelijke) wijsheid’. Toch is overlap evident, want een godheid vertegenwoordigt ook diens wijsheid. Beiden richten zich op het ‘hogere’. De onzichtbare werkelijkheid ‘achter’ het zichtbare en in hoeverre het ene het andere kan verklaren. De uitgebreide academische redactie van dit boek (vooral katholieken) beperkt zich tot de monotheïstische (Jodendom, Christenheid en Islam) theologiegeschiedenis van de laatste 2500 jaar. Die geschiedenis is echter veel langer. Ook word Griekse filosofie behandeld, omdat nogal wat monotheïstische Theologen en Theologieën dat als basis of referentie namen.
Boekopbouw
Het boek heeft negen delen (tijdsperiodes). Elk ingeleid door een ‘intermezzo’ (inleiding) op de tijdsperiode. De perioden 1800-1900,1900-2000 krijgen de meeste aandacht. Elk deel bevat hoofdstukken met korte beschrijvingen van een Theoloog. Soms ook van Theologen, andere wetenschappers, geestelijken en bewegingen. Honderd hoofdstukken in totaal (!). Elk hoofdstuk sluit af met een geschrift dat word toegelicht. Zo ontstaat een beeld van de ontwikkeling van Theologieën van elke religie. Dit boek is voorzien van de nodige hulpmiddelen en achtergrondinformatie, zoals een uitgebreid personen- en zakenregister, een verantwoording van de illustraties en een korte beschrijving van de redactieleden.
Opvallende overeenkomsten
Benadrukt wordt dat de theologiegeschiedenissen van de monotheïstische godsdiensten grote overeenkomsten zouden hebben, zoals over de onderwerpen:
1. Mystiek versus filosofie;
2. Vrije wil versus lotsbestemming;
3. Letterlijke versus figuurlijke tekstinterpretatie;
4. Transcendentie versus immanentie van God.
Ook ontwikkelde diens Theologieën zich door interactie (zelfs over religiegrenzen heen) tussen Theologen. Opvallend is dat de verschillende godsdiensten vaak ook gelijkende antwoorden zouden hebben gevonden.
Evaluatie
Dit boek is een indrukwekkend naslagwerk; een chronologische ontwikkelingsgeschiedenis van religies. Echter met een agenda. Zo wordt gemeenschappelijkheid van drie wereldgodsdiensten gesuggereerd. De redactie noemt die ‘Westers’. Echter, ze kwamen voort uit (het culturele kader van) het Midden-Oosten, dat van oorsprong irrationeel en onwetenschappelijk is. Theologie, als wetenschappelijk (Westers denken) vakgebied, bestaat overigens ook slechts pas enkele eeuwen. Verder is het vaststellen van misinterpretatie, geloofsomvorming en kruisbestuiving, dat de schijn van gemeenschappelijkheid zou kunnen ontmaskeren, bijna onmogelijk.
Op de kaft staat een Christus-icoon, alsof Hij centraal staat. Maar dat gaat niet. Hij is een monotheïstisch struikelblok. Er is, ondanks Zijn centraliteit in christelijk geloof, zelfs geen apart hoofdstuk aan Hem gewijd! Jammer is ook dat de literatuurverwijzingen decentraal, summier en gedateerd zijn. Dit is een belangrijke diepere kennismaking met de ontwikkeling van de drie monotheïstische wereldgodsdiensten. Een aanrader.
25 eeuwen theologie. Teksten/toelichtingen.
Boom, Amsterdam, 2017
740 pagina’s
€ 39,90
ISBN: 9789461059307
