Door Marco van Putten
Nederlandse kolonie
Het waren de Nederlanders die zich voor het eerst in Zuid-Afrika vestigden en een stad bij ‘Kaap van Goede Hoop’ stichtte: Kaapstad. Daarop volgde de Nederlandse kolonisatie van Zuid-Afrika en ontstond de Kaapkolonie. De Nederlanders die Zuid-Afrika koloniseerde waren protestanten. Zij vestigden er de Nederlands Hervormde Kerk (NHK).
Engelse kolonie
In 1795 vielen de Engelsen de Kaapkolonie binnen. Aanvankelijk lieten ze de Nederlanders aan het stuur, maar drie jaar later moest het tot een Engelse kolonie worden maken. Dat betekende ook dat de Engelse cultuur aan de inwoners werd opgelegd. De NHK viel vanaf toen onder de Schotse kerk. Die kerk zond Andrew Murray senior, een schots presbyteriaanse predikant, erheen en hij werd predikant in het noordoosten van de Kaapkolonie in een plaats genaamd Graaff-Reinet. De hele omringende regio genaamd Kaloo tot aan de Oranjerivier viel ook onder zijn verantwoordelijkheid. Tijdens zijn werk als predikant daar bad hij herhaaldelijk voor een opwekking onder de gelovigen. Hij kreeg zes kinderen. Twee van zijn zonen stuurde hij naar Europa voor een studie Theologie om predikant te worden. Na een aantal jaren ontving hij een brief van zijn gelijknamige zoon Andrew dat die in Utrecht wederomgeboren was. Ongehoord voor een zoon uit een ‘christelijk’ gezin.
Andrew Murray junior
Zijn zoons keren na hun afstuderen terug naar de Kaapkolonie. Daar waren ondertussen de Nederlandstalige boeren weggetrokken uit de Engelse Kaapkolonie. Ze waren in 1835 over de Oranjerivier getrokken en hadden er ‘Oranjevrijstaat’ uitgeroepen. Enkelen waren zelfs verder noordelijk gegaan en waren over de Vaalrivier getrokken en hadden er de vrijstaat ‘Transvaal’ uitgeroepen. Deze ‘Voortrekkers’ waren vaak leden van de NHK en daarom werd Andrew Murray junior door de gouverneur van de Kaapkolonie uitgezonden naar Oranjevrijstaat om daar de ‘Voortrekkers’ geestelijke verzorging te geven. Ruim 10 jaar trok Murray rond en ging zelfs naar de kerkleden in Transvaal. Toen brak in 1848 de ‘Boerenoorlog’ uit. Engeland wilde dat Oranjevrijstaat een Engelse kolonie zou worden.
Murray junior werd toen predikant in de Zuid-Afrikaanse stad Worcester (1860). Daar vond toen een opwekking plaats, waarover hij aanvankelijk sceptisch was. Uiteindelijk gaf hij eraan toe en de gemeente groeide. Ook andere steden in de omgeving ondergingen een opwekking. Hij ging erover schrijven. Twee jaar later werd hij moderator van de NHK. Tot zijn dood in 1917 bleef hij christenen wijzen op hun grote verantwoordelijkheid en dat ze betrokken moesten zijn bij de zending (vooral in Afrika).
Evaluatie
Dit is een interessante en inspirerende documentaire over een wellicht minder bekende pionier voor de christenheid in (Zuid-)Afrika. Deze is Engels gesproken, maar Nederlands ondertiteld. De Dvd is een aanrader.
Andrew Murray. Afrika voor Christus. 2014, Transvision, Harderwijk, 53 min, € 6,05, 8718868359094.
