Door Marco van Putten
Bijbel in gewone taal
In 2014 heeft het Nederlandse Bijbelgenootschap (NBG) de BGT uitgegeven. Precies 10 jaar nadat ze de Nieuwe Bijbelvertaling (NBV) uitgaven. Volgens het NBG is de BGT ook een Bijbelvertaling vanuit de grondtekst, maar omgezet in de taal die Nederlanders dagelijks gebruiken. Opvallend is dat moeilijke woorden en lang zinnen nauwelijks voorkomen. Ook is beeldspraak duidelijk gemaakt. Daarnaast valt op dat het een Joodse en Israëlcentrische insteek heeft. Toch is de vertaling uitdrukkelijk ‘christelijk’. Zo zijn bijvoorbeeld de Griekse woorden ‘ho logos – de leer’ in Johannes 1:1 omgezet naar ‘Gods Zoon’.
Waarom dit boekje?
De Jong wijst erop dat begrip van de dingen Gods belangrijk is. Maar volgens hem verminkt de BGT dit begrip. In negen hoofdstukken werkt hij allerlei voorbeelden die laten zien hoe de BGT en de toelichting in de ‘Bijbel Dichtbij’ verschilt van andere Bijbelvertalingen en waarin die ernstig onjuist zouden zijn. Hij opent zijn boekje met een korte verantwoording van de door hem gebruikte spelling en de gebruikte Bijbelvertalingen. Uiteindelijk komt hij tot de stelling dat in de BGT voorrang is gegeven aan taal ten koste van de ‘ziel’ van Gods woord. De Jong wijst er vooral op dat Oudtestamentische Bijbelverzen geciteerd in het Nieuwe Testament onderling geheel anders zijn vertaald. Dat is verwarrend, maar volgens hem ook onjuist.
Evaluatie
Dit interessante boekje gaat over de moeilijkheid van het Bijbelvertalen. De BGT is echter geen Bijbel in strikte en gezaghebbende zin, maar een parafrase (een Bijbelverklaring, geen exacte weergave van Gods woord), zoals ‘Het Boek’ en de ‘Groot Nieuws Bijbel’. Alleen is dat onbenoemd noch wordt ervoor gewaarschuwd. De Jong behandelt de BGT echter als Bijbel, zoals de Statenvertaling, en vergelijkt het er ook mee. Een appels met peren vergelijk wat zijn betoog verzwakt. Zijn punt dat een Bijbel ‘ziel’ moet hebben en de taal van het geloof zou moeten representeren is eveneens dubieus. Immers, wat is dat en wie bepaald dat? Zodra dat wordt ingevuld komt het opnieuw tot verklaren, parafraseren van de Bijbel. Een cirkelredenering. Noemen van het behoud van de drie Formulieren van Enigheid is een zwak argument. Maar als De Jong bedoelt dat een Bijbelvertaling altijd die Formulieren hoort te bevestigen, dan is dat op zich ook onjuist. Inconsequent en jammer is, dat De Jong aan het einde van zijn boekje zijn kritiek afzwakt door voorbeelden te tonen waarin de BGT juist Gods woord goed zou weergeven. Beter dan andere vertalingen.
Jammer is dat een register (van Bijbelplaatsen) ontbreekt. Storend is dat vaak de naam “Jezus” wordt genoemd zonder enige verdere betiteling.
Jong, K. de, Een Bijbel zonder ziel? Liever de taal van het geloof dan gewone taal. 2018, Toetssteen, Vledderveen, 68 pagina’s, € 7,95, ISBN: 9789492818034.
