De Psalmen staan in de Bijbel, maar wat heeft de christen eraan? Bonhoeffer schreef een bundel waarin hij een poging deed om te tonen hoe ze het bidden kunnen bepalen. Hoe deed hij dat?
Dit boekje zou een andere kant van Bonhoeffer (1904-1945) laten zien. Aan de hand van de Psalmen wil hij christenen laten zien hoe deze leren te bidden. Dit deed hij aan de hand van een aantal gebedsonderwerpen.
Boekanalyse
Dit boekje werd geschreven aan het einde van de jaren 30 van de vorige eeuw en was bedoeld ter inspiratie. Het boekje bevat 18 ongenummerde hoofdstukken van gemiddeld 2 pagina’s. Aan de meeste hoofdstukken gaat een Psalm vooraf. Bonhoeffer deelt deze Psalmen naar 10 onderwerpen in en besteedt aan al die onderwerpen een hoofdstuk. Zo komen de meeste Psalmen aan bod. Het boekje sluit af met een korte biografie van Bonhoeffer geschreven door Eberhard Bethge. Bijbelcitaten komen uit de Herziene Statenvertaling. In het boekje is geen literatuuropgave of zoekregister opgenomen.
Het ‘Onze Vader’ en de Psalmen
Volgens Bonhoeffer toont het ‘Onze Vader’ dat mensen uit zichzelf niet kunnen bidden en dat praten met God nog geen bidden is. Om te bidden zou de gelovige de Here Jezus nodig hebben. Dan zouden mensenwoorden woorden van God worden. Bij het lezen van Psalmen zou gezocht moeten worden wat ze met de Here Jezus te maken hebben. Volgens Bonhoeffer zijn alle Bijbelse Psalmen samengevat in het ‘Onze Vader’ en door koning David, door mensen die leefden tijdens zijn regering of door zijn zoon Salomo geschreven. Gedacht wordt dat het geestelijke gezangen waren, maar volgens Bonhoeffer waren het op de eerste plaats gebeden. Ze werden lange tijd in de kerk gezongen, maar tegenwoordig steeds minder. Daarom zouden gelovigen ze elke dag zelf moeten bidden of zingen. De Psalmen kunnen ingedeeld worden in allerlei onderwerpen, maar dan wel altijd in relatie met het ‘Onze Vader’.
Evaluatie
Met dit boekje laat Bonhoeffer zien dat Psalmen een groter nut hebben dan soms gedacht wordt. Alleen ziet hij dat nut alleen Christocentrisch en bijvoorbeeld niet in het kader van Israëls Verbond (Mozes) of hun nationaliteit. Hij is opmerkelijk traditioneel (katholiek), zoals zijn stelling dat de Here Jezus de ‘wet’ volledig heeft vervuld. Toch kan dat niet helemaal waar zijn, want Hij was bijvoorbeeld niet getrouwd. Gods huwelijksbepalingen heeft Hij dus nooit kunnen vervullen. Maar die oude stelling over wetsvervulling staat in verband met Vervangingsdenken (Kerk in de plaats van Israël gekomen). Zeker als Bonhoeffer vervolgens schrijft dat door wetvervulling van de Here Jezus ook de christenen die kunnen vervullen. Maar hoe vervullen ze dat dan als ze de ‘wet’ niet eens onderwezen kriigen? Bonhoeffer eert ook vaak Luther. Aan de ene kant begrijpelijk gezien zijn culture inbedding (Duitsland). Maar aan de andere kant onbegrijpelijk gezien Luthers felle antisemitisme en smalle Theologie (Geloof alleen). In dit boekje komen soms erg lange zinnen voor.
Bonhoeffer, D., Bidden met de Psalmen. 2020, Groen, Heerenveen, 80 pagina’s, € 12,50, ISBN: 9789088972485. Verkrijgbaar bij www.pelgrimonline.nl en bij de christelijke boekhandel.
