Door zijn bijdrage aan een vertaling van de boeken van Flavius Josefus ontdekte hij hierin een geschiktere bron voor zijn zoektocht. Meijers boek beschrijft louter een geschiedenis.
Door Marco van Putten
De vijfde evangelist
De ondertitel ‘de vijfde evangelist’ trekt aandacht, want in de Bijbel bestaat die niet. Veel denken aan de profeet Jesaja of een apocriefe auteur. Anderen aan Bach. Het gaat dus om Josef Ben Mattias, alias Josefus, die in 37 n. Chr. in een priesterlijk geslacht te Jeruzalem werd geboren. Meijer laat zien wie hij was en hoe hij van mening veranderde toen hij ouder werd.
Meijers uitleg
Meijer beperkt zijn bronnen niet tot Josefus, maar haalt ook andere aan, zoals Joodse, Griekse en Romeinse geschriften. Zo ontstaat een breed historisch beeld.
Alle ‘gereedschappen’ die nodig zijn om een boek over de wereld van de Here Jezus te kunnen volgen, zoals landkaarten, een chronologisch overzicht, een index, stambomen, voetnoten en geraadpleegde literatuur, zijn aanwezig aangevuld met plaatjes.
Evaluatie
Meijer stelt net zoals christenen, in tegenstelling tot de Bijbel, de historische Here Jezus centraal. Dit doet hij echter met forse kritiek op de Bijbel en Zijn (latere) navolgers, maar ook met dezelfde sympathie voor de historische Jezus die Josefus had. Wat overblijft, is Meijers interpretatie van een historische Here Jezus als mens. Op zichzelf een prestatie. Menig gelovige of theoloog, Meijer is geen van beiden, kan dat niet.
Echter, voordat Meijer de Here Jezus pas centraal stelt moet de lezer eerst het merendeel van het boek doorlezen. Ook daarna keert hij steeds terug naar bespiegelingen in de buiten-Bijbelse literatuur. Pas in de laatste pakweg 100 pagina’s staat de Here Jezus, de personen in Zijn directe omgeving en de Bijbelse hoofdpersonen na Zijn dood, zoals Paulus, centraal. De titel blijkt dan de lading niet te dekken. Het merendeel van het boek gaat over de heidense wereld, waarin de Here Jezus volgens Meijer een ‘passend’ maar marginaal plaatsje zou hebben gehad.
Josefus schreef (pro-Farizese) Joodse geschiedenis voor de Romeinse wereld, maar meestal niet als ooggetuige en soms speculatief en onjuist. Hij is daarom voor zowel de Joodse als de christelijke godsdienst omstreden en onbetrouwbaar. Maar wie meer wil weten over Josefus en de wereld, waarin de Here Jezus hem vooraf ging, is dit een stevige en goede kennismaking. Een aanrader!
Meijer, F., Jezus & de vijfde evangelist, vierde druk, Amsterdam, Athenaeum-Polak & Van Gennep, 2015, 351 pagina’s, €19,99 ISBN 9789025300371.
