Lezen is tegenwoordig, in de multimediacultuur, een probleem geworden. Maar als er dan wordt gelezen, hoe wordt dat dan gedaan? Dat is wat hoogleraar Arnold Huijgen onderzoekt over Bijbellezen in zijn boek ‘Lezen en laten lezen’. Hoe doet hij dat?
Existentieel Bijbellezen
Huijgen is hoogleraar Systematische Theologie aan de universiteit van Apeldoorn voor de Christelijke Gereformeerde Kerk. Hij stelt dat de Bijbel een ingewikkeld boek is en dat daarom over interpretatie en uitleg wordt gediscussieerd. Huijgen stelt echter dat de Bijbel niet het probleem is maar de lezer. Die lezer moet ruimte maken om naar het spreken van God daarin te luisteren. Dan komt Hermeneutiek tegenover de waarheid van de Bijbel te staan. Huijgen gaat nog een stap verder en stelt dat het luisteren naar de Bijbel niet voldoende is, maar dat de lezer ook gelezen dient te worden door God. Hij vraagt aandacht voor de ziel van de gelovige waarin de ‘muziek’ van Gods woord tot klinken komt. Het gaat er namelijk om dat de Bijbelse waarheid het echte leven raakt (existentieel lezen). Huijgen noemt zijn boek een ‘kleine hermeneutiek’.
Boekanalyse
Huijgen behandelt het onderwerp van Bijbellezen in zeven hoofdstukken voorafgegaan door een Voorwoord. De meeste aandacht gaat naar de drie regels van Maarten Luther (gebed, meditatie en aanvechting) en naar de bewogen omgang met de Bijbel vanuit theologische en filosofische achtergronden. Enkele voetnoten geven vooral broninformatie. Elk hoofdstuk sluit af met een conclusie. Bijbelcitaten komen uit de Herziene Statenvertaling. Achter in het boek is een literatuurlijst opgenomen en een zaken & personen register.
Bevindelijk reformatorisch
Met dit boek wordt een poging gedaan om bevindelijke Bijbelomgang te promoten. Dat betekent lezen vanuit die reformatorische (katholieke en christocentrische) traditie, zoals de Nederlandse Geloofsbelijdenis en de Heidelbergse Catechismus. Maar ook dat gelovigen vanuit vreze des Heren Bijbellezen. Dit is in plaats van het in de Bijbel zoeken naar oplossingen van de eigen problemen een houding ontwikkelen om vanuit God de Bijbel te hanteren. De Geest te laten werken. Daartoe zou de lezer zich moeten ontledigen (leeg worden in denken). Huijgen verzet zich tegen de Chicago Statement on Biblical Inerrancy.
Evaluatie
Dit is geen eenvoudig boek. Op de eerste plaats zullen lezers de draad moeten zien op te pikken met de speciale insteek van bevindelijk reformatorisch denken dat sterk is ingebed in een kerkelijke setting. Daarnaast behandelt Huijgen ook nogal wat geschiedenis en Bijbelleesmanieren van theologen vanuit verschillende denominaties. Er staan teksten in buitenlandse talen in dit boek, maar vaak zijn die ook vertaald. Toch is dit boek een moedige poging om vanuit Huijgens traditie de Bijbel weer present te maken voor het hedendaagse leven. Verschillende hebben dat geprobeerd, maar Bijbellezen blijft impopulair. Omdat Huijgen ook nog de reformatorische bagage in dit boek breed etaleert kan dat eerder als ballast, dan als aanjager werken. Hopelijk zal dit boek in zijn eigen kring wel gunstig uitwerken.
Huijgen, A., Lezen en laten lezen. Gelovig omgaan met de Bijbel. 2019, KokBoekencentrum, Utrecht, 240 pagina’s, € 19,99, ISBN: 9789023958697.
