Sommige oorlogen zijn overschaduwd door de oorlog die erop volgde. Dat is het geval bij de eerste twee oorlogen tussen Rome en Karthago in de 3de eeuw BCE. Jona Lendering heeft dit beschreven in zijn boek ‘De vergeten oorlog’. Waar gaat het over?
Het in 814 BCE door kolonisten uit Tyrus (Foenicië) gestichte Karthago, vlakbij het tegenwoordige Tunis, is vooral bekend geworden door Hannibal en zijn tocht over de Alpen. Dit speelde tijdens de tweede Punische (van het Latijnse Punicus – aanduiding Foenicische koloniën) oorlog (218-201 BCE).
Echter, de voorafgaande oorlog, de eerste Punische oorlog (264-241), was de reden dat Hannibal jaren later naar Rome trok. Die oorlog wordt echter meestal vergeten. Volgens Lendering was die belangrijker, want toen werd Rome een zeemacht en wist het Sicilië, Corsica en Sardinië te bezetten. Maar niet alleen Rome onderging erdoor een expansie. Ook Numidië kon erdoor een belangrijk koninkrijk worden.
Boekanalyse
Lendering (1964) is historicus, schrijver, journalist, docent en webmaster (Livius.org). Hij heeft meerdere boeken geschreven en dit boek is een prequel op zijn boek ‘Hannibal in de Alpen’.
Lendering beschrijft zijn onderwerp na een Inleiding in 22 hoofdstukken ingedeeld in drie delen (De strijdende partijen, de eerste Punische oorlog en de lange nasleep). Hij besteedt de meeste aandacht aan de beschrijving van Karthago, Noord-Afrika en de opstand tegen Karthago. Ook de tweede Punische oorlog wordt kort besproken.
Lendering geeft (toeristische) informatie in aparte grijze kaders. Zwart-wit foto’s en kaarten geven beeld bij de tekst. Het boek sluit af met een chronologisch overzicht, een dankwoord, boekentips voor verdere studie, eindnoten met hoofdzakelijk broninformatie en een zoekregister.
Lectuur
Lendering typeert zijn boek als niet-wetenschappelijk. Dit komt vooral omdat hij slechts enkele bronnen volgt, daar kanttekeningen en commentaar bij geeft. Eigenlijk is het een uitwerking van de geschiedschrijving van de Polybios (c.200-c.118) over Romes opkomst.
Maar het verslag van Polybios is pro-Romeins en richt zich maar op bepaalde zaken. Bij de verwoesting van Karthago door de Romeinen in 146, waarvan Polybios ooggetuige was, is alle Karthaagse geschiedschrijving verloren gegaan. Toch kan vanuit de archeologie en andere literaire bronnen enkele fragmenten van de geschiedenis worden achterhaald. Toch is veel onbekend.
Evaluatie
Dit is een spannende en interessante beschrijving van de eerste Punische oorlog wat de langste, intensiefste, bloederigste en grootste oorlog uit de Oudheid zou zijn geweest. Hij gaat in op allerlei plaatsen, gebieden en personen die ermee te maken hebben. Opvallend is dat Lendering af en toe ook verwijst naar Israël en Bijbelse verhalen.
Deze oorlog ontstond in een tijd dat het Romeinse rijk nog niet bestond, maar wel de aanzet ertoe gaf. Opvallend is echter dat Lendering stelt dat Oude geschiedenis geen lessen biedt voor onze tijd.
In dit boek komen moeilijke woorden voor zonder uitleg. Het zoekregister geeft soms ook een korte uitleg van de zoektermen. Dit boek wordt aangeraden voor de geïnteresseerden.
Lendering, J., De vergeten oorlog. De strijd tussen Rome en Karthago. 2022, Omniboek, Utrecht, 180 pagina’s, € 20,-, ISBN: 9789401918640.
