Er zijn christenen die veel waarde hechten aan eeuwenoude geloofsbelijdenissen. In West-Europa zijn de 12 artikelen van de zogenoemde Apostolische geloofsbelijdenis het bekendst. Bram van der Horst heeft er een boekje over geschreven. Hoe deed hij dat?
Wat geloven christenen?
Dat is een vraag die niet-christenen stellen, maar ook jonge christenen. Zeker tegenwoordig is er verwarring over geloof en afleiding van de hoofdzaken ervan. Een geloofsbelijdenis is bedoeld om de geloofsinhoud samen te vatten in korte artikelen. Centraal zou de liefde tot God moeten staan.
Boekanalyse
Van der Horst, een docent godsdienst bij het Hoornbeekcollege in Kampen, wil lezers op eenvoudige wijze op pad meenemen langs de 12 geloofsartikelen van de Apostolische Geloofsbelijdenis die een samenvatting zouden geven van christelijk geloof. Het begint met een inleiding over deze geloofsbelijdenis. Daarna wordt per artikel een bespreking gegeven (Betekenis) met een praktische uitwerking voor het dagelijkse leven (Voor vandaag). Elke artikelbeschrijving begint met een kort verhaal en sluit af met vragen die ook in groepsverband kunnen worden behandeld. De meeste aandacht wordt besteed aan het geloven in God, de Vader, in de Here Jezus en aan Zijn lijden, sterven en begrafenis. Er is gebruik gemaakt van de Statenvertaling 1977.
Achtergrond
Geloofsbelijdenissen werden tijdens de opkomst van de christenheid erg belangrijk gevonden. Dat was in de tijd waarin christenen zich wilden meten met de Romeinse wereld. Ze gingen hun geloof uitdrukken in termen van de Griekse filosofie. Het gevolg was dat er daardoor allerlei ‘christelijke’ filosofieën opkwamen, waarna er onderlinge strijd ontstond net zoals dat ook gebeurde in de hun omringende seculiere wereld. Deze kerkstrijd heeft geleid tot het opstellen van geloofsbelijdenissen geënt op de door de meeste leiders aanvaarde Griekse filosofieën (vooral Plato). Gelovigen werden eraan getoetst. Wie ze onderschreven mochten blijven. Andersdenkenden werden verketterd en vervolgd. Uiteindelijk gingen gelovigen elkaar om de verschillen in de geloofsfilosofieën vermoorden. Kortom, geloofsbelijdenissen moesten het kaf (de ketters) van het koren (de orthodoxe gelovigen) onderscheiden. Doel was de eenheid van geloven. Ze moesten later (tegenwoordig ook nog) opgezegd worden voorafgaande aan de waterdoop.
Evaluatie
Dit is een makkelijk toegankelijk, maar vooral Bijbelgetrouw en kort boek over kernzaken van het christelijke geloof. Het is opmerkelijk dat in deze Geloofsbelijdenis de kernzaken, zoals over de ‘wet’ van Mozes, het volk Israël en zending onbenoemd blijven. Het boek heeft een sterk Reformatorische denkwijze (met diens tekortkomingen) bedoeld voor een dito lezerspubliek. Vanuit die traditie wordt deze geloofsbelijdenis (dogmatisch) geïnterpreteerd. Een denominale uitleg van een document uit de eerste eeuwen van het christendom. Er worden verbanden gelegd met de Drie Formulieren van Enigheid, wat het sterk beperkt tot de Nederlandse Reformatie situatie. Bepaalde termen worden door elkaar gebruikt, zoals zonde en schuld, en nogal wat wordt als mysterie geduid. Het belang van (het handhaven van klassieke) geloofsbelijdenissen wordt echter niet door alle christenen gedeeld. Het boek heeft geen registers.
Horst, B. van der, Geef mij geloof. Op pad met de twaalf artikelen. 2020, Groen, Heerenveen, 144 pagina’s, € 12,95, ISBN: 9789088972515.
