De overheid moet weer een dienende overheid worden. Dat is wat anders dan een overheid die alle problemen oplost en risico’s uitsluit. Dat bepleit voorman Gert-Jan Segers van de ChristenUnie in het pamflet Een revolutie van dienstbaarheid, dat vandaag verscheen.
“Onze samenleving is geen contractuele relatie, waarin we met allerlei kleine lettertjes risico’s moeten afdekken en elkaar met wet- regelgeving gevangenhouden. Onze samenleving is een verbond van mensen, een vorm van broederschap waarin mensen elkaar helpen en niet in de steek laten”, aldus Segers.
“De overheid is er niet om ons aan een contract te houden, om steeds meer disputen over de kleine lettertjes te beslechten, als een soort almachtige rechter. De overheid is er om dienstbaar te zijn aan onze samenleving, als beheerder van publieke, gezamenlijke belangen. Als een soort huismeester van onze gemeenschappelijke woonvorm. Om de overheid echt te veranderen, moet dat het dominante denken over de overheid worden. Daar begint de revolutie.”
Verabsoluteerd
Aanleiding tot het schrijven van het pamflet is onder andere de toeslagenaffaire. Maar het ging al veel eerder mis. Volgens Segers werd daar in de 19e eeuw de vinger al bij gelegd door christelijk-sociale politici als Groen van Prinsterer. “Twee verworvenheden die teruggaan naar de Reformatie en zijn aangezet door de Franse Revolutie, werden verabsoluteerd: vrijheid en gelijkheid. Onze gemeenschapszin – en wat de Franse Revolutie broederschap noemde – raakte erdoor aangetast.
“Verabsolutering van vrijheid heeft tot steeds meer individualisme geleid en maakt ons geregeld blind voor onze naaste. Absolute gelijkheid die geen verschil meer toestaat, leidt daarnaast tot grote regelzucht en beheersingsdrang en dus tot een steeds grotere bureaucratie. Mensen die het zelf niet redden, kunnen daardoor heel gemakkelijk verloren raken tussen de kille bureaucratie van de overheid en een individualisme in de samenleving dat geen naastenliefde meer kent.”
Tegenbeweging
“De onmenselijke overheid schreeuwt om een maatschappelijke en politieke tegenbeweging, die de diepere oorzaken daarvan weet bloot te leggen. We moeten terug naar de waarden van onze ‘founding fathers’ die niet alleen vrijheid en gelijkheid wilden, maar ook een broederschap en zusterschap in ere hielden.”
Als de overheid niet de omslag naar dienstbaarheid maakt, “zal een bitter cynisme ons aller deel zijn”, aldus Segers. “Als er na dit alles uiteindelijk niets verandert, zal datzelfde cynisme het vertrouwen in onze hele democratische rechtsorde verder ondermijnen.”
Het hele pamflet: Revolutie van dienstbaarheid
Foto: Michael Fousert op Unsplash
