Het Romeinse rijk werd de bakermat van de orthodoxe, dominante vorm van christenheid. Dat rijk was sinds de derde eeuw n.Chr. formeel verdeeld in een westelijk en oostelijk deel. In dat oostelijke deel bevonden zich lange tijd de meeste christenen. De residentiestad voor dat rijksdeel werd de stad Constantinopel. Kevin Lygo heeft de geschiedenis beschreven van alle 92 keizers en keizerinnen die erover regeerde. Hoe deed hij dat?
Het Oost-Romeinse (ook wel: Byzantijnse) rijk was ruim 1100 jaar dominant in Europa, maar voor velen is diens geschiedenis onbekend. In dit rijk ontwikkelde zich ook een belangrijke tak van de christenheid. Tegenwoordig de Oosters Orthodoxe (of Byzantijnse) christenheid genoemd. Die ontwikkelde zich nogal anders dan de westerse (Latijnse) versie.
Maar de Byzantijnse christenheid vormde de Europese (vooral de Slavische landen) en Russische beschaving in kunst, wetenschap en recht, maar beïnvloedde ook het latere Ottomaanse rijk en de Islam. Het bleef op het oosten gericht.
Boekanalyse
Lygo is schrijver en verzamelaar/handelaar in Byzantijnse en Islamitische kunst. Hij is directeur van de tv-zender ITV en daarvoor van Channel 4.
Na een Voorwoord en Inleiding worden alle keizerdynastieën, niet dynastieke usurpators/heersers, de anarchie & ballingschap en de Latijnse overheersing beschreven. De meest aandacht gaat naar de Macedonische en de Palaiologos keizersdynastieën.
Prachtige kleurenfoto’s van kunstschatten en landkaarten geven beeld bij de tekst. Het boek eindigt met een literatuurlijst, een dankwoord, fotoverantwoording en een zoekregister met summiere uitleg.
Geschiedenis Christenheid
Dit boek beschrijft ook de ontwikkelingsgeschiedenis van de oosterse christenheid met hun eigen heiligen en gebruiken, waarvoor vooral de Persoonlijkheid van de Here Jezus en zijn moeder Maria centraal stonden. Deze vorm van christenheid wordt door westerlingen vaak als minderwaardig beoordeeld, ondanks dat de Byzantijnen het orthodoxe geloof bepaalden (de eerste belangrijke concilies). Lygo beschrijft de scheuring en spanning tussen de Latijnse en Byzantijnse vormen van christenheid.
Door het verlies van de Levant en vooral het heilige Land vroegen Byzantijnen om westerse steun tegen de oprukkende moslims. Daardoor ontstonden de Kruistochten. Maar door de rivaliteit tussen de twee vormen van christenheid keerden die uiteindelijk ook tegen de Byzantijnen.
Niet ongenoemd blijft tot welke ernstige zonden vrome orthodoxe christenen in staat zijn. Zo laten zij naast groot bijgeloof, zoals geloofsdwalingen, vereren van iconen en relieken, ook eerder een heidense dan een Bijbelgetrouw leven zien. Te beginnen met de grondlegger Constantijn. De meeste Byzantijnse leiders blijken op onnatuurlijke wijze te zijn gestorven, waaronder vader- en broedermoord.
Evaluatie
Dit is een indrukwekkende geschiedenis van het leiderschap over het Oost-Romeinse rijk en van de stad Constantinopel. Een overzicht van 324-1453 n.Chr., waarin dat rijk tot grote hoogte kwam gevolgd door een zeer langzame ondergang met tussentijdse oplevingen, totdat het eens enorme rijk was gekrompen tot de residentiestad en diens directe omgeving.
Dit boek is grotendeels gedrukt in kleine letters, waardoor het een hoge informatiedichtheid heeft. Een must have. Speciaal voor de geïnteresseerden in Europese- en kerkgeschiedenis.
Lygo, K., Keizers van Constantinopel. 2022, Omniboek, Utrecht, 336 pagina’s, € 34,99, ISBN: 9789401918398.
