Orgaandonatie is big business. Zo zelfs, dat medisch welzijn van patiënten erdoor in geding komt. Ook is er de problematiek van de ontvanger van het donororgaan. In het boek ‘Orgaandonatie’ gaat de voormalige arts Ruud van der Ven hierop in. Hoe deed hij dat?
Boekanalyse
Van der Ven is ex-natuurarts en Theoloog. Hij was docent aan de voormalige Evangelische Theologische Hogeschool en aan de Evangelische Toerustingschool. Hij geeft lezingen over gezondheid & geloof en schreef diverse boeken.
Na een dankwoord en een voorwoord wordt het onderwerp in 22 hoofdstukken beschreven. Deze zijn verdeeld over zes delen gevolgd door een bijlage. De meeste aandacht gaat uit naar de alternatieve behandelingen bij hersenletsel in plaats van orgaandonatie. Opmerkelijk genoeg zouden die zelden overwogen worden. Voetnoten geven uitgebreide achtergrondinformatie. Het boek sluit af met een zeer uitgebreide literatuurlijst (115 pagina’s).
Wat is dood?
Na een ongeluk blijken patiënten steeds vaker ‘hersendood’ en daarna medisch en juridisch ‘dood’ verklaard te worden. Dan volgt meteen de vraag om orgaandonatie. Er is immers een groot gebrek aan donororganen. Maar vaak heeft de patiënt echter alleen het (volledige) bewustzijn en/of vrijwel alle mogelijkheden zich goed te uiten verloren. Ook is de ziel/geest niet uitgetreden.
Een hoofdonderwerp van dit boek is de vraag wanneer de dood eigenlijk intreedt. De medische wereld hanteert verschillende definities. Voor orgaandonatie is dat meestal het concept ‘hersendood’. Uit de praktijk blijkt echter dat doodgaan bij elk mens anders verloopt.
Voor de huidige medische wereld, waarin veelal biologisch-materialistisch geredeneerd wordt en het kostenaspect steeds zwaarder weegt, wordt met dat gegeven geen rekening gehouden. Maar als de kans bestaat dat iemand niet echt dood is, wat betekent dat dan voor de uitname-operatie om donormaterialen te ‘oogsten’? Van der Ven komt met aanwijzingen die laten zien dat nogal wat patiënten deze operatie als marteling meemaken en dus tijdens de uitname-operatie een verschrikkelijke dood sterven.
Menswaardigheid
Van der Ven pleit voor de terugkeer van een menswaardige behandeling van patiënt en diens lichaam en ook van hun nabestaanden. Tegenwoordig is het zo dat, als de patiënt orgaandonor blijkt, er alleen nog prioriteit is voor de optimale conditie van die organen. De patiënt dreigt dan een nuttig ‘ding’ te worden en diens status als mens te verliezen. Maar ook de donor-orgaanontvanger staat veel problemen te wachten, zoals afstotingsproblemen en medicijngebruik.
Evaluatie
Dit is een belangwekkend, uitgebreid beschreven, maar ook schokkend boek over hoe het proces van orgaandonatie verloopt. Daarbij heeft de Nederlandse situatie de hoofdaandacht, vooral omdat de medische ontwikkeling in Nederland het meest progressief is in vergelijking met andere landen. De internationale situatie krijgt ook aandacht.
Dit boek gaat dus over medische ethiek en is niet zozeer wetenschappelijk maar (medisch-technisch) praktisch beschreven. Van der Ven wil mensen waarschuwen en van achtergrondinformatie voorzien over een wereld die informatie erover achterhoudt en verdraait. Helaas heeft dit boek geen zoekregister. Dit boek wordt aangeraden.
Ven, R. van der, Orgaandonatie. Een zaak van leven en dood. 2022, Maatkamp Publishing, Zelhem, 515 pagina’s, € 31,50, ISBN: 9789491706943.
