Een van de grootste verschillen tussen de orthodox-gereformeerde en de evangelische christenheid is de aandacht voor de Heilige Geest. Cornelis Graafland, een gewezen orthodox-gereformeerde voorman, wijst daarop. In zijn boek ‘Geest en Leven’ wordt dat getoond. Wat komt daarin naar voren?
De samenstellers van deze bundel, W. Dekker (emeritus predikant PKN) en H. Westerhout (predikant PKN), wilde met een aantal relevante artikelen van Graafland (1928-2004) laten zien hoe er binnen hun traditie aandacht werd gegeven aan de Heilige Geest.
Graafland was predikant NHK (Nederlands Hervormde Kerk, Gereformeerde Bond) en hoogleraar geschiedenis van het Protestantisme (Universiteit van Utrecht).
Boekanalyse
De gekozen artikelen, waaronder ook nooit eerder gepubliceerde, richten zich niet alleen tot de gereformeerde achterban, maar ook tot een breed publiek. Hiermee wordt inzicht gegeven in de spirituele dimensies van hun traditie in het algemeen en specifiek de geloofsontwikkeling van Graafland. Hij kreeg gaandeweg steeds meer oog voor de waarheden binnen de charismatische en de pinksterbeweging.
Na een inleiding volgen vijf hoofdstukken. Het thema van dit boek is ‘spiritualiteit’; de bevindelijke godsdienstige beleving van de Heilige Geest (piëtisme). De meeste aandacht gaat naar de Heilige Geest en de verscheidenheid aan gaven en de radio-overdenkingen (NCRV).
Vermeende irrelevantie
Bevindelijk gereformeerden staan meestal afwijzend tegenover de gaven en vrucht van de Geest. Niet alleen denken velen dat de gaven en vrucht genoemd in de Bijbel slechts tijdelijk waren en als ze tegenwoordig zouden optreden dan zou dat gaan om emotionele uitingen die vaak zouden leiden tot dwaling en uitwassen.
Zo wordt profetie gezien als een Geestesgave die alleen optrad tot aan de dood van de 12 apostelen. Profetie, anders dan de prediking, zou niet langer nodig zijn. Graafland stelt echter dat het een blijvende gave is aan de gemeente en daarom zou profetie ook verwacht moeten worden.
Evaluatie
Dit is een interessant boek over hoe vooruitstrevenden, zoals Graafland, binnen de Gereformeerde Bond denken over de Heilige Geest. De schrijfwijze van Graafland is echter soms voor buitenstaanders niet altijd even makkelijk toegankelijk.
Hij heef een bepaald taalgebruik wat soms saai kan overkomen. Ook gebruikt hij soms moeilijke en onvertaalde buitenlandse woorden. Toch is dit boek belangrijk, want het toont dat de Heilige Geest, misschien voor velen onverwacht, wel op de agenda wordt gebracht bij de bevindelijk gelovigen.
Uit de artikelen van Graafland komen wel typische zaken naar voren die het zicht op het juist verstaan van de Heilige Geest kunnen belemmeren, zoals het christocentrisme (tunnelvisie op de Here Jezus), traditionalisme (dogmatisch) en ecclesiocentrisme (tunnelvisie op de kerk).
Graafland is kritisch voor de eigen groep die te veel een Oudtestamentische geloofshouding zou hebben. Zaken die te maken zouden hebben met onvolwassenheid in geloofsgroei. Ook zou er te weinig grondig onderwijs worden gegeven over de Heilige Geest.
Deze bundel heeft geen zoekregister, maar wordt aangeraden voor de geïnteresseerden.
Dekker, W. en H. Westerhout. Geest en leven. Preken en opstellen van Cornelis Graafland over de Heilige Geest. 2021, KokBoekencentrum, Utrecht, 176 pagina’s, € 20,-, ISBN: 9789043534581.
