Door Marco van Putten
Het fenomeen
Door vragen en antwoorden een religie uitleggen is een heel oude werkwijze. In het Oude Testament gebeurt dat en daarom is het in Judaïsme overgenomen. In tegenstelling tot dat oude principe zijn christelijk catechismussen theologisch van aard en dus niet gericht op de dagelijkse praktijk. Ook beperkt het onderwijs zich meestal tot jongeren (jong gelovigen)). Een christelijke catechismus is echter geen geloofsbelijdenis, maar meestal wel de inkadering van. Het doel is de inhoud van de religie uitleggen.
Gewone catechismus
De initiatiefnemers van deze catechismus in zakformaat wilden wat christenen geloven verwoorden voor deze tijd (hedendaagse taal) en inspireren om vanuit dat geloof te leven. Om het populair te maken. Het bestaat uit 100 vragen. Per vraag is een antwoord en een korte toelichting gegeven. Dat hebben ze in de vorm van een gesprek gedaan met volgens hen een doordachte structuur. Het volgt de drieslag: vertrouwen (geloven) – volgen – verwachten (Heilige Geest). Het heeft daartoe vier delen: tot geluk gedoopt, vertrouwen op God (meeste vragen (34)), volgen van Jezus en verwachten van Gods nieuwe wereld. Ingedeeld in 14 thema’s, waarbij de meeste vragen (16) gaan over bidden. Bij drie vragen worden standaard zaken vermeld: de Apostolische Geloofsbelijdenis (bij vraag 18), het Onze Vader (bij vraag 37) en de 10-geboden (bij vraag 65). In de inleiding is dieper ingegaan op de achtergrond van deze catechismus. De protestantse redactie bestond uit drie mannen gesteund door een bredere redactie van opnieuw drie personen, waaronder twee vrouwen. Het waren predikanten/theologen en gelovigen. Het boekje sluit af met een register van bij enkele vragen aangehaalde Bijbelteksten.
Deze catechismus is niet bedoeld om te onderscheiden of af te zetten tegen bijvoorbeeld de Rooms-katholieke kerk. De auteurs voelen zich juist verbonden met de katholiciteit van alle tijden. Beoogd is om voorbij te gaan aan verschillen en samen te brengen. Ook zou deze catechismus aansluiten bij wat leeft onder de Nederlanders, die in hoge mate hedonistisch (genotzoekend) zouden zijn. Volgens de auteurs heeft het christelijke geloof daar ook wat over te zeggen. Het zou zich namelijk ook richten op geluk, met plaats voor genieten. Het richtpunt ervan zou echter christocentrisch zijn: alles zou alleen bij de Here Jezus gevonden worden, maar omdat Hij nog moet komen is geluk nog onvolkomen.
Evaluatie
Dit is een makkelijk leesbare catechismus, maar ondanks de titel toch heel traditioneel (dogmatisch). Bijvoorbeeld, de kinderdoop zou de besnijdenis vervangen. Het is opmerkelijk dat de lezer meteen bij de eerste vragen met allerlei schuld wordt opgezadeld. Ook zijn 100 vragen onhandig qua leesritme. De meeste vragen zijn een vervolg of een reactie op het voorafgaande, maar dat wordt niet aangegeven. Een zakenregister ontbreekt.
Huijgen, A., Pleizier, Th. en D. te Velde, Gewone catechismus. Christelijk geloof in 100 vragen en antwoorden. 2019, KokBoekencentrum, Utrecht, 239 pagina’s, € 12,99, ISBN: 9789023954903.
