In de christenheid gaat traditioneel naast de Here Jezus de meeste aandacht naar ‘zijn moeder’, maar is dat wel juist? Vooral omdat in de Bijbel veel meer aandacht wordt gegeven aan ‘zijn vader’. Teo van den Berg heeft dit onderzocht. Hoe deed hij dat?
Maria-devotie is vreemd aan de Bijbelse godsdienst. Sterker, deze devotie komt uit het heidendom, waarin al heel vroeg afgoderij van de vrouwelijke vruchtbaarheid bestond. Zelfs in de Evangeliën is er geen basis voor Mariaverering. Daarin gaat het niet over haar, maar over het begrijpen van de Here Jezus. Wat droeg Jozef daaraan bij?
Volgens de traditie was Jozef dommig, oud en goedig, terwijl Maria heel jong, opmerkelijk verstandig en krachtdadig was. Zo gesteld zou het onbegrijpelijk zijn dat God die twee bij elkaar bracht. Het is logischer dat beiden ongeveer even oud waren (tussen 20-25 jaar) en elkaar vanuit hun jeugd in de regio Jeruzalem kenden.
Bijbelhistorisch onderzoek
Van Den Berg, die eerder een boek schreef over feiten en fictie van de kerkgeschiedenis, wilde eerherstel geven aan Jozef. Er zijn allerlei verhalen over hem in omloop gekomen. In dit boek gaat hij na wat Kerkvaders erover zeggen en citeert hij apocriefe geschriften. Meestal waren die erop gericht om Maria op de voorgrond te plaatsen ten koste van Jozef, maar dat blijkt in tegenspraak met de Bijbel.
Van den Berg wilde weten wie Jozef volgens de Bijbel was, wat zijn verhouding was met zijn vrouw, wat zijn functie was in het Kerstverhaal en welke functie zijn afstamming had voor de Here Jezus. Wat gebeurde er eigenlijk in Bethlehem? Werd de Messias echt geboren in een stal? De auteur weerlegt de meeste van de belangrijkste misvattingen rond de geboorte van de Here Jezus, maar erkent dat Jozef schroom had voor de consequenties om Zijn ‘vader’ te zijn.
Boekanalyse
Na een Inleiding behandelt de auteur belangrijke vragen over de geboorte van de Here Jezus in vier hoofdstukken, waarin Jozef traditioneel een kleine bijrol heeft naast Maria. Elk hoofdstuk heeft een vaste structuur: thema, inleiding (traditionele uitleg thema), studie, conclusie (samenvatting) en implicaties. De auteur wil geen vertrouwde en geliefde opvattingen onderuithalen, maar Bijbelgetrouw zijn (Schriftbewijs). De meeste aandacht gaat naar de gebeurtenissen in Bethlehem (H4) en de afstamming van koning David (H2). Voetnoten geven bronverwijzingen, maar ook achtergrondinformatie. Gebruik gemaakt is van de Herziene Statenvertaling (HSV).
Evaluatie
Dit is een interessant en goed toegankelijk boekje over Jozef, maar eigenlijk ook over de historische setting van de geboorte van de Here Jezus. De auteur komt met een heel aannemelijke uitleg die Zijn geboorte plaatst in het vertrouwde familieverband van Jozef. Jammer is dat er nogal wat herhalingen staan in dit dunne boekje. In de voetnoten staan soms onvertaalde Engelse citaten. Helaas ontbreekt ook een zoekregister. Dit boekje is een must have.
Verkrijgbaar bij www.pelgrimonline.nl en bij de christelijke boekhandel.
Berg, T. van den, Jozef. Zoon van David. Eerherstel voor de gezegende onder de mannen. 2020, Buijten & Schipperheijn Motief, Amsterdam, 96 pagina’s, € 12,50, ISBN: 9789463690997.
