In algemene zin kan gesteld worden dat als de Messias en Zijn Koninkrijk centraal staan in de Bijbeluitleg, die uitleg ‘Messiaans’ is. Dat is ook de insteek van de bundel ‘Messiaanse exegese’, waarin korte artikelen van diverse auteurs zijn verzameld in verband met het jubileum van Professor R.R. Brouwer. Hoe is dat gedaan?
Messiaanse exegese
Uitleg van de Bijbel met het oog op het Messiaanse Koninkrijk (ondertitel) zou karakteristiek zijn aan het christelijke geloof. Maar is zoiets wel verdedigbaar? Vertegenwoordigt het christelijke geloof dan een ander geloof dan dat wat in het Oude Testament wordt geleerd? Of sterker, hoe verhoudt het Evangelie, als karakteristieke Boodschap van het Nieuwe Testament, zich tot die specifieke Messiaanse invalshoek? In dit boek wordt ervan uitgegaan dat die Messiaanse invalshoek uniek en leidend is.
Boekanalyse
Dit boek is het gevolg van de Messiaanse exegese die Rinse Brouwer jarenlang leerde. Het is een feestbundel voor de in emeritaat tredende Brouwer (bijzonder hoogleraar PThU en predikant PKN) hem aangeboden op 7 mei 2019. Met 28 artikelen gaan verschillende collega’s (hoogleraren, predikanten en leken) van Brouwer in op zijn hartstocht voor het doorbreken van Gods Rijk op aarde. Dat is niet zonder risico’s, want wereldse rijken staan niet onverschillig tegenover dat Rijk Gods. Dat blijkt ook uit de artikelen. Brouwer zag dit doorbreken niet slechts als Theoloog en Filosoof, maar ook politiek betrokkene. Naar voren komt Brouwers betrokkenheid bij de christelijke beweging voor communistisch socialisme en zijn specialisme in de theologen Miskotte en Breukelman. Brouwer wordt Platonist genoemd.
Het boek is opgedeeld in drie delen: lezen, denken en doen. De meeste ruimte is gegeven aan het communiceren van Theologie door kunst, Barthiaanse theologie, het lijden van de Here Jezus & van christenen en het debat tussen de theologen Berkhof (Leiden) en Breukelman (Amsterdam) over Bijbelse Theologie van de Bijbel. Voetnoten geven bronvermeldingen. Achter in het boek is een Personalia van de auteurs opgenomen en een felicitatieregister.
Evaluatie
Dit is een gemêleerd eerbetoon aan een predikant en hoogleraar. De artikelen zetten aan tot nadenken en inspireren tot verdere studie. Sommige artikelen zijn echter slecht toegankelijk (academische schrijfstijl). Ook zijn er onvertaalde citaten in buitenlandse talen. Voor wie Brouwer niet kennen is dit boek een kennismaking met een academische wereld gelinieerd aan de PKN. De visie op het Messiaanse Rijk in die wereld is (extreem) links activistisch (Gods Rijk is al op aarde en moet gerealiseerd worden, bijvoorbeeld door feminisme, hulpverlening aan asielzoekers en milieu activisme), scherp kritisch op het neoliberalisme van de moderne rechtstaat, gaat er vanuit dat de Here Jezus de Torah heeft opgeheven en laat daarom de regenboogvlag wapperen. Dit is echter tegenovergesteld aan het Messianisme wat zich richt op Israël en Jodendom, dat er vanuit gaat dat de Torah nog steeds nagevolgd moet worden en dat het Messiaanse Koninkrijk nog gevestigd moet worden (onvervuld). Helaas ontbreekt in dit boek een zoekregister.
Messiaanse exegese. Theologische Bijbeluitleg met het oog op het Rijk. 2019, KokBoekencentrum, Haarlem, 301 pagina’s, € 25,00, ISBN: 9789023956693.
