Zoals meestal, als er vondsten zijn gedaan in het Heilige Land, moeten deze vondsten met enige argwaan worden bekeken. Want politiek speelt altijd een belangrijke rol met het bekendmaken van nieuwe vondsten. Het is dan ook niet geheel toevallig dat deze vondst van eind vorig jaar juist nu, vlak voor de Israëlische verkiezingen, bekend wordt gemaakt. Toch is er zeker reden tot enige opwinding, want op de bulla staat de naam Nathan-melech welke we in de Bijbel tegenkomen als een belangrijke hoveling van koning Josia en deze koning leefde slechts enige decennia voor de verwoesting van Jeruzalem door de Babyloniërs in 586 v.C.. Minstens zo belangrijk is dat deze ontdekking is gedaan op de archeologische locatie die de “Givat parkeerplaats” wordt genoemd en onderdeel uitmaakt van de “oude stad van David”. Deze locatie ligt iets ten zuiden van het tempelplein en waar in oudtestamentische tijden de huizen van Jeruzalem stonden. Waarbij men moet weten dat hoe dichter bij de tempel des te belangrijker de gebouwen waren. De opgraving vindt dus plaats in een van rijkere buurten van het oude Jeruzalem.
Nu zijn hier al langere tijd archeologische opgravingen onder leiding van Prof. Yuval Gadot van de Tel Aviv Universiteit en Dr. Yiftah Shalev van de Israel Antiquities Authority, en reeds in 2008 werd een schat van 264 gouden munten gevonden uit de tijd van de Byzantijnse keizer Herakleios (610-613 n.C.). Terwijl de laatste jaren er opgravingen zijn aan onder andere een openbaar gebouw, welke door brand is vernietigd ten tijde dat de Babyloniërs Jeruzalem aanvielen. De vondst van zo’n bulla is dan ook een bevestiging dat het een openbaar gebouw was waarin allerlei documenten werden bewaard. Het is minstens zo logisch dat deze documenten van oudere datum zijn dan die van de vernietiging van het gebouw. De opwinding van deze archeologen is dan ook grotendeels terecht, want de kans dat er een bulla wordt gevonden met daarop de naam van een belangrijke hoveling en dan ook nog uit een periode die redelijk in de buurt komt geeft de verwachting dat het wel eens om dezelfde persoon kan gaan.
Aan de hand van de vrijgegeven foto’s lezen we, in het voor die tijd kenmerkende Hebreeuwse schrift, het intrigerende LeNathan-Melech Eved HaMelech “Van Nathan-Melech, dienaar van de koning”. Wat minstens zo interessant is en wat in de regulier media niet wordt genoemd, is dat in de Shlomo Moussaieff-collectie exact zo’n zelfde zegelafdruk aanwezig is en dat de kans zeer groot is dat beiden van dezelfde zegel afkomstig zijn. Helaas is niet bekend waar en wanneer precies deze eerste vondst is gedaan, maar door deze nieuwe ontdekking kunnen de geleerden nu ook deze dateren.
Cursus paleo-Hebreeuws
Het gebruikte schrift wordt paleo-Hebreeuws genoemd en werd voor de Babylonische ballingschap gebruikt en is afwijkend met het kwadraatschrift wat we tegenwoordig in Hebreeuwse Bijbels of Israëlische kranten zien. Op de foto zien we twee korte zinnen gescheiden door een dubbele dunne lijn, ook dit is een verschijnsel welke wijst naar de zesde eeuw v.C.. Op de bovenste regel zien we (van links naar rechts) lntnmlk wat overeenkomt met “Van (of behorend tot) Nathan-Melech”, hierbij is alleen de tweede l iets minder goed zichtbaar. Op de tweede regel staan ‘vdmlk “dienaar van de koning”. Ook voor hen die het schrift niet kennen zijn enkele letters makkelijk te herkennen. We zullen de onderste regel ontcijferen omdat die letters het duidelijkst zijn. Als eerste de ayin (de letter a of e), een letter die voor ons westerse mensen nauwelijks is uit te spreken, maar vroeger de betekenis had van een oog en als een rondje werd afgebeeld. We kunnen die rechts onderin zien. Direct links hiervan is de bet (de letter b) te zien, een soort driehoek met daaronder nog een streepje. Vervolgens krijgen we de dalet (de letter d) die in het Hebreeuws op de bet lijkt (net zoals de d op de b lijkt) echter zonder dat streepje. Deze drie letters vormen het woord ‘vd wat “knecht” betekend. Het tweede woord begint met de he (de letter h) en herkenbaar aan een opstaand streepje met links drie dwarsstrepen. Vervolgens zien we de mem (de letter m), een opstaande streep, met aan de onderkant een liggende en aan de bovenkant een liggende met enkele kleinere opstaande streepjes. Deze letter heeft zijn vorm gekregen omdat de bovenkant eruit zou zien als kabbelend water (in het Hebreeuws is maiem “water”). Hierna krijgen we de lamed (de letter l), die eruitziet als een streepje met een lus naar rechts aan de onderkant. Tot slot krijgen we de laatste letter de kaf (de letter k) een opstaand streepje met bovenin kleinere streepjes en daardoor lijkt op een boom. Samen vormen ze hmlk en “van de koning” betekent. Met deze kleine cursus is het mogelijk om ook de bovenste regel te ontcijferen omdat de meeste behandelde letters ook daar worden gebruikt.
Meer (technische) informatie is te vinden op Aantekeningen bij de Bijbel.
