Ik kende hen beiden goed. Ze waren allebei echtgenote en moeder, ze stonden midden in het leven, en ze hadden altijd oog en aandacht voor een ander. Echt fijne mensen om bevriend mee te zijn. Maar toen kwam de terminale ziekte. En ik heb nog nooit zo’n grote tegenstelling gezien in hoe mensen omgaan met ziekte en dood.
Door Arie-Jan Mulder
De ene vrouw (laten wij haar Gonny noemen) worstelde in haar gebeden met God om genezing te ontvangen. En ook haar familie en vrienden werden ingeschakeld om te bidden voor genezing. Er was een strijd te voeren en genezing was het doel.
De andere vrouw (we noemen haar José) reageerde heel anders. Natuurlijk bad zij – zeker in het begin – ook om genezing. Maar zij keek verder. Zij wilde hoe dan ook accepteren wat er zou gebeuren. En al heel snel keek zij over de dood heen. Ze raakte steeds meer vervuld van dankbaarheid en van een verlangen naar de heerlijkheid van God. Ze zei wel eens tegen mij: ‘ik ben zelf zo blij, maar ik moet het een beetje temperen als mijn kinderen er zijn, want voor hen is het natuurlijk verdrietig’. Haar blijdschap om een vervuld leven en haar verlangen naar God maakten haar niet blind voor de nood van de achterblijvers. En dus deed zij van alles om haar kinderen te helpen bij het gemis. Ze maakte een prachtig boek met herinneringen en wijze lessen voor hen, en ze was er als zij verdriet hadden. José was – ondanks de pijn en het lijden – de laatste maanden van haar leven een levende getuige van de goedheid van God en van liefde die door alles heen gaat. Ze liet een onuitwisbare indruk achter op iedereen die haar kende.
Hoe anders was dat in het leven van Gonny. Het alles overheersende thema in de laatste maanden van haar leven was genezing. Voordat zij ziek werd had zij talloze mensen geholpen met haar aandacht en haar liefde. Maar nu haar eigen uur sloeg, ging de aandacht vooral naar haar eigen overleving. Hoewel ze lichamelijk steeds verder achteruit ging, en er geen enkel teken was dat God daarin zou ingrijpen, leek het wel of al haar energie gericht werd op dit ene doel. Uiteindelijk was er zelfs op de avond van haar overlijden nog een bidstond waarin door velen vurig gepleit werd om genezing. Maar de strijd was vergeefs, ze overleed, net als José.
Hoe kwam het dat deze twee bewonderenswaardige vrouwen zo heel verschillend met de dood omgingen? Was het een verschil in persoonlijkheid? Was het een verschil in theologie? Ik denk dat het een combinatie van die twee is.
God vraagt van ons dat wij ons aan hem overgeven. Dat doen we ook, als christenen. Maar we hebben – mede afhankelijk van onze persoonlijkheid – toch ook altijd de neiging om zaken zelf in de hand te houden. Een theologie die heel sterk gericht is op het ontvangen van genezing en andere concrete zegeningen kon wel eens samenhangen met onze aloude neiging om de dingen in onze eigen hand te willen houden. In de bijbel is Jakob daar een mooi voorbeeld van. Deze man had prachtige beloften van God gekregen, zelfs al voor zijn geboorte. Maar een groot deel van zijn leven was hij vooral bezig om eigenhandig deze beloften naar zich toe te halen, in plaats van op God te wachten. Dat leidde tot verbroken relaties en allerhande andere moeilijkheden. Pas na tientallen jaren kon hij bij de Jabbok deze worsteling met zijn eigen karakter beëindigen, en zich eindelijk volledig overgeven aan God.
Zelf heb ik nog niet zo heel lang geleden (alweer, voor de derde keer) op de rand van de dood gebalanceerd. Ik mocht het overleven, en ik heb er veel van geleerd. Als het om overgave gaat, is de dood de ultieme scherprechter in ons leven. Wat denk je nog vast te houden op dat laatste moment?
Als ik aan mijn beide vriendinnen denk, en aan mijn eigen ervaringen met de dood, dan mag ik zeggen – en dat doe ik persoonlijk met grote dankbaarheid – dat we in het aangezicht van God alles mogen loslaten. Al onze angsten en zelfs al onze theologie (die soms vermomde angst lijkt te zijn) vallen in het niet bij de heerlijkheid van God. En dat kunnen we leren, zelfs al lang voordat wij zullen sterven. Laten we op tijd leren om te sterven.
Klik hier om het boek van Arie-Jan te ontvangen!
