Maarten Luther: van reformator tot verdienmodel

0
191
Maarten Luther, wie kent hem niet? De hervormer die in het jaar 1517 mét de spijker in de deur van de slotkapel van Wittenberg, ook een spijker in de deksel van de Rooms-Katholieke geldkist nagelde.

Door: Henk van Blijderveen

Vagevuur en aflaten
De Rooms-Katholieke kerk leerde (en leert) dat bijna alle gelovigen naar het vagevuur gaan. Een vuurzee waar alle zondige elementen worden uitgezuiverd. Hierna gaat de gereinigde en geroosterde gelovige naar de hemel. Door aflaten te kopen kon men destijds het verblijf in het vagevuur wat verkorten, of zelfs omzeilen.

Luther was niet zozeer tegen de aflaten, als wel tegen de handel erin. Hij ageerde tegen een kerk die met angst het onwetende kerkvolk als melkkoe bestierde. Want wie wil nou niet geld spenderen om wat korter te hoeven branden? En nog een beetje meer om misschien linea recta naar de hemel te gaan.

En zo ontstond een systeem waarin de geestelijken met een niet aflatende ijver het vagevuur en de economische oplossing ervoor, aan de man en de vrouw brachten. Een systeem waardoor de peperdure roomse schoorstenen, dankzij de in het vagevuur brandende aflaten, konden blijven roken.
Er zijn plaatsen waar Luther nooit is geweest, maar waar toch aan hem verdiend wordt

Paus, biecht en goede werken
Ook ziet de Rooms-Katholieke Kerk de paus als plaatsvervanger van Jezus op aarde. En omdat deze plaatsvervanger in zijn eentje natuurlijk nooit in staat is om de zonden van alle katholieken te vergeven, is deze “module” doorgespeeld aan bevoegde priesters.

Bovendien was de vergeving gekoppeld aan penitentie; boetedoening in de vorm van gebeden of goede werken. In de tijd van Luther werd de biecht binnen de Rooms-Katholieke kerk misbruikt om, naast de financiële macht door middel van de al genoemde aflaten, ook een praktische macht op het dagelijks leven van de gelovige te kunnen uitoefenen. Want de opgedragen goede werken kwamen niet zelden ten goede aan de Rooms-Katholieke Kerk en hun geestelijken.

Allemaal zaken waar Luther in zijn 95 stellingen tegen protesteerde. Gods genade in Christus was immers alles wat een mens nodig had (en heeft!) om behouden te worden.

Luther vermarkt
En zo ontstond het protestantisme. Een goede zaak. Dankzij de bevrijdende ontdekking van Jezus’ offer stond het volk destijds in vuur en vlam. Maar nu, generaties later, is die vlam grotendeels gedoofd en vermaakt het volk zich met de groot- groter-grootst-feesten die rond jubilea worden georganiseerd.
Luthersokken, -pennen, -popjes, -playmobiel. Luther, de monnik die tegen geloofshandel ageerde, wordt nu zelf verhandeld

Kijk maar eens hoe “het merk Maarten Luther” ter gelegenheid van het bijna 500-jarig spijkerjubileum wordt vermarkt. De toerist kan in heel Duitsland terecht voor een Lutherervaring. Zoals in de kerken waar hij preekte, het klooster waar hij monnik was en de huizen die hij bewoonde. En dan zijn er nog de plaatsen waar Luther nooit is geweest, maar waar toch aan hem verdiend wordt. Ik bedoel de vele plaatsen in Duitsland met Luthertentoonstellingen.

Tips voor de ultieme Lutherervaring
Het epicentrum van de Luthercultus is natuurlijk de slotkapel van Lutherstad Wittenberg. Om precies te zijn: de nepdeur van de kapel. Ja, nepdeur, want de oorspronkelijke, met daarin de verroeste spijker, is lang geleden, toen men het begrip toerisme nog niet kende, al vervangen. Men kan er nu allerlei zaken kopen zoals Luthersokken, -pennen, -popjes, -playmobiel, etc, etc.

Luther, de monnik die tegen geloofshandel ageerde, wordt nu zelf verhandeld. Luther, van reformator tot verdienmodel…

Basis van het geloof
Ik mag hopen dat er bij al deze heisa ook nog stil wordt gestaan bij de basis van het christelijk geloof. Bij Jezus, de gekruisigde en opgestane Heer. Dit zou de inhoud van het 500-jarig Lutherjubileum zeer ten goede komen!