Door Marrie van der Feen
Wat je zeker niet doen moet: kop in het zand stoppen. Ook al is de werkelijkheid ondraaglijk, zoek de realiteit, vlucht niet in een fantasiewereld, maar zie de waarheid onder ogen.
Word je in het heden seksueel misbruikt? Dat moet stoppen. Maar hoe? Ik raad je aan te gaan bidden in de Naam van Jezus, ook al ken je misschien Jezus nog niet als redder en verlosser. Op deze manier kun je Hem leren kennen, want het is zeker dat Hij gaat helpen. Hoe? Dat weet ik niet. Het ligt aan de situatie waarin je je bevindt. Het kan zijn dat er vreselijke dingen met je gebeuren en dat je doodsbang bent voor de dader(s). Je durft niet te vluchten, je kent niemand die je in vertrouwen durft te nemen, de politie vertrouw je eveneens niet en misschien is ook je dokter niet te vertrouwen. Toch ben ik er zeker van, dat er vroeg of laat een uitweg is. Ik denk b.v. aan K., die regelmatig seksueel misbruikt werd door een groepje mensen, waaronder haar eigen ouders. Daarnaast leidde ze een eigen leven en volgde een opleiding. Ze ontmoette P. en werd verliefd op hem en hij op haar. Uren praatten ze met elkaar. Ten slotte durfde ze hem in vertrouwen te nemen. Maar dat gebeurde pas nadat ze bij de ouders van K. plotseling switchte in een ander persoonlijkheidsdeel of ‘alter’. De moeder van K., die psycholoog is, vermoedde daardoor, dat er iets heel ernstigs met P. aan de hand was en ging vragen stellen. Toen ging P. praten en gaf haar geheimen prijs vanuit de ‘alter’, die zich thuis bij K. durfde te tonen. De verhalen gingen over vroegkinderlijk seksueel misbruik en fysiek geweld. P. werd nog steeds seksueel misbruikt. De conclusie was, dat het seksuele misbruik gestopt moest worden. Er werden een aantal stappen genomen, die op dat moment haalbaar waren.
Nu is dit een heel gecompliceerde situatie. Gelukkig is een situatie niet altijd zo complex. Ik weet van A., dat ze op achttien jarige leeftijd aan een vriend vertelde, wat er thuis gebeurde, hoe haar vader haar seksueel misbruikte. Deze vriend liet haar ogenblikkelijk haar vader bellen en zeggen, dat het misbruik moest stoppen. Vanaf dat moment was het ook afgelopen met het misbruik. Maar dikwijls moet er meer gebeuren. Dan zijn er diverse opties. B.v. ga praten met je huisarts of dominee of voorganger of met de pastoraal werker die je kent. Zoek iemand, die betrouwbaar is, liefst een beroepsgeheim heeft, die met je de situatie wil bekijken en die je eventueel gaat steunen met de te nemen vervolgstappen. Een vervolgstap kan zijn: de (zeden)politie, jeugdzorg, AMK (advies en meldpunt kindermishandeling), maatschappelijk werk, psycholoog, schooldecaan/begeleider e.a. Het kan zijn, dat je thuis weg moet en naar een Blijf van mijn Lijf huis moet of een andere instelling, waar je veilig bent en waar je geholpen wordt om een plek te krijgen, waar je kunt wonen en werken of leren. Of je blijft thuis en volgt een traject van hulpverlening voor jou, maar ook voor de dader en eventueel andere betrokkenen.
Vaak is het seksuele misbruik allang voorbij tegen de tijd, dat een slachtoffer van seksueel misbruik erover gaat praten. Ongeveer de helft van de slachtoffers van seksueel misbruik heeft later klachten, fysieke, psychische of geestelijke klachten. Het klachtenpatroon kan sterk variëren. De volgende klachten worden genoemd: post traumatische stress stoornis, dissociatieve stoornis, depressie, angst en paniek, fobieën en dwangen, eet-, slaap- en concentratiestoornissen, seksuele en relatieproblemen, arbeids- en opleidingsgerelateerde problemen, suïcidaliteit, laag zelfbeeld, geen toekomstverwachting, geen vertrouwen in God en mensen. De aard van de klachten is afhankelijk van de leeftijd van het slachtoffer ten tijde van het seksuele misbruik, de duur en intensiteit van het seksuele misbruik, de mate van het gebruikte geweld en de mate van afhankelijkheid van de dader(s). Hoe afhankelijker het slachtoffer is of was van de dader, hoe ernstiger de gevolgen kunnen zijn. Vader/moeder-kind incest scoort de ernstigste klachten bij het slachtoffer. De gevolgen voor jongens zijn in de regel anders dan die voor meisjes. Een reden hiervoor is, dat voor een jongen het erkennen van het seksuele misbruik zo mogelijk nog moeilijker is dan voor een meisje, waardoor de geheimhouding langer voortduurt en schade kan veroorzaken.
Waar iemand hulp gaat zoeken is afhankelijk van de omstandigheden en beschikbaarheid van mensen, die hulp kunnen en willen bieden. Vooropgesteld, dat het slachtoffer van seksueel misbruik in staat is te erkennen wat er is gebeurd en erover gaat praten. Worden de psychologische klachten herkend, dan kan de dokter een verwijzing uitschrijven voor psychologische hulp. Bij psychiatrische klachten volgt een verwijzing naar een psychiater. Staan de psychosomatische klachten meer op de voorgrond, dan zoekt een slachtoffer soms hulp bij een haptonoom, psychomotorische hulpverlener of psychosomatische fysiotherapeut. Ook gaat men soms voor verwerking van de trauma(‘s) naar creatieve therapeuten of andere zich therapeut noemende hulpverleners. Ik ben een voorstander van professionele hulpverlening, wat niet wil zeggen dat ik goede hulp van vele andere hulpverleners niet erken. Wel vind ik het belangrijk dat de hulpverlener binnen een netwerk van inter- en supervisie functioneert en dat er een klachtenregeling is. Maar ook dat is geen garantie tegen misbruik. Denk aan seksuele misbruik door psychiaters, artsen, psychologen, dominees, fysiotherapeuten, voorgangers, priesters, leken en anderen, die de weelde niet konden dragen, dat iemand aantrekkelijk en afhankelijk van hen is.
Helaas worden relatief veel slachtoffers van seksueel misbruik later weer seksueel misbruikt. Daarom vroeg iemand aan mij: “Staat er soms op mijn voorhoofd geschreven ‘gebruik mij’?” Ik antwoordde ontkennend. “Het staat niet op je voorhoofd geschreven, maar je bent te naïef of je durft niet genoeg je eigen grens aan te geven of je stelt je te afhankelijk op van de hulpverlener”. In gesprekken met slachtoffers van seksueel misbruik zijn dit belangrijke werkpunten. Het slachtoffer moet op eigen benen leren staan in een wereld, die voor hem of haar vooral onveilig is en onbetrouwbaar.
Hoe belangrijk is het dan te weten, dat God over je waakt, met je is, je voor struikelen zal behoeden, je zal leiden door het dal van diepe duisternis. Hoe doet Hij dat dan? Ook dat is weer voor iedereen anders, want geen situatie is dezelfde. Leren luisteren naar Zijn stem en doen wat Hij zegt, is van belang. Als we niet naar Hem luisteren, maar doen wat we zelf willen, kan het ook weer mis gaan. Zo had een kennis een seksuele relatie met een getrouwde man, die bezig was van zijn vrouw te scheiden. Zij was incestslachtoffer en niet lang geleden tot geloof in het evangelie gekomen. In haar kerk was ze super actief en liep ze zichzelf voorbij. Haar gevoelens overspoelden haar, de rem was er af. Toen de man terug ging naar zijn eigen vrouw, brak haar hart en werd ze boos op God. Waarom liet God dit toe? Ze was toch bekeerd! Als ze in haar Bijbel had gelezen, dan had ze gezien wat God vindt van overspel en echtscheiding. Ze zou niet in de valkuil van overspel gevallen zijn als ze zich door de Bijbel had laten corrigeren.
De christelijke kerk/gemeente kan een belangrijke opvangplek zijn voor slachtoffers van seksueel misbruik. Veel slachtoffers werden aangeraakt door Gods liefde en leerden zich te openen door de liefde van broeders en zusters. Men vergeet soms dat men met min of meer beschadigde mensen te maken heeft en dat er meer nodig is dan liefde, bad, brood en bed.
Als het mogelijk is een specialist op het gebied van seksueel misbruik te raadplegen, dan raad ik dat dringend aan. Een specialist op dit gebied kan een diagnose stellen en een behandelplan maken. We mogen de middelen, die God geeft, gebruiken leerde ik vroeger in de kerk. Laten we dat doen!
Wil je als eerste stap direct contact opnemen met Marrie van der Feen, klik dan hier.
