Iedere donderdagvoormiddag verzamelen duizenden gelovigen in Ghana zich voor het ‘Jerricho-uur’ – een gebedssamenkomst die wordt voorgegaan door aartsbisschop Nicholas Duncan Williams (foto). Het motto in de Gebedskathedraal van de hoofdstaf Accra is ‘reuzenoplossingen voor reuzenproblemen’. Drieduizend mensen kunnen er binnen in de hoop dat ze een doorbraak in hun beroepsleven zullen hebben, dat ze een goede echtgenote zullen vinden, dat ze een internationale reis kunnen gaan maken, of – als ze moeilijkheden hebben – om wraak te vragen voor wie daar verantwoordelijk voor is.
De dienst maakt deel uit van een beweging die in 1979 door Duncan-Williams werd gesticht. Zijn Afrikaanse mentor was wijlen Benson Idahosa uit Nigeria, die zichzelf ‘professor’ en ‘aartsbisschop’ noemde. Ook Duncan-Williams gaf zich enkele titels toen hij van ‘voorganger’ naar ‘Eerwaarde dokter’ en ‘aartsbisschop’ veranderde.
Het huwelijk van Dunvan-Williams liep na 26 jaar op de klippen en eindigde in 2005 in een echtscheiding. In 2008 hertrouwde hij met een Afrikaans-Amerikaanse diplomate en sindsdien woont hij in een luxueus huis. De rijkdom die hij ten toon spreidt is doorgaans voorbehouden aan politici, waarvan gezegd wordt dat ze zich verrijken ten koste van de openbare financiën. Onvermijdelijk zijn er veel roddels over de oorsprong van de rijkdom van het echtpaar.
Tekenen van geloof
De Nieuwe Pinksterkerken van Afrika leggen de nadruk op voorspoed. In deze vorm van christendom zijn succes en welvaart de enige tekenen van echt geloof. Predikanten citeren 3 Johannes 2: ‘Geliefde, ik wens dat het u in alles goed gaat en dat u gezond bent, zoals het uw ziel goed gaat’. Ook Abraham, die rijk was aan vee en goud, wordt dikwijls genoemd, en in het bijzonder ook zijn bereidheid om tienden te betalen aan Melchizedek. En aangezien de apostel Paulus schrijft dat de zegen van Abraham over de heidenen is gekomen, is er geen reden dat christenen het met minder rijkdom en invloed zouden doen …
De boodschap van het ‘welvaartsevangelie’ doet de traditionele Afrikaanse godsdienstige ideeën weerklinken over het mystieke oorzakelijke verband. Gebedsbijeenkomsten en genezingskampen worden gezien als het equivalent van traditionele heiligdommen. Gebeden en collecten worden gezien als rituele handelingen waardoor er dingen zouden moeten gebeuren. Als de welvaart niet komt, kan dat het gevolg zijn van geen tienden betalen, of van demonische krachten, vervloekingen of hekserij vanwege jaloerse familieleden.
Het ruilen van tienden voor zegeningen lijkt veel op de traditie van religieuze offers. De gevraagde bedragen zijn soms heel specifiek. Tijdens een campagne vroeg de predikant om 240 dollar in de collecte te stoppen om zo een 24 uurs wonder te krijgen.
Niet alle (Pinkster)kerken van Ghana preken welvaart. In sommige worden de mensen aangespoord om iets voor de armen te doen en zijn er getuigenissen van situaties waar er daadwerkelijk iets veranderd is. Maar in de grote steden ligt voor veel kerken de klemtoon op rijk zijn. Deze gemeenten hebben weinig te bieden aan jongeren die alles moeten doen om te overleven. Maar de Nieuwe Pinksterkerken jagen agressief een niveau van materialisme na zoals je dat ook in Noord-Amerika vindt – ze komen dan ook voort uit de ‘Word of Faith movement’ van Amerikaanse TV-evangelisten zoals Kenneth en Gloria Coepland en Kenneth Hagin.
Het is niet ongebruikelijk dat voorgangers die een betere auto willen, hun aankoop proberen te verdoezelen. Ze zeggen dan dat God hen gevraagd heeft hun vorige auto aan een gemeentelid te geven. Een paar dagen na die Goddelijke ingeving verschijnt er dan een nieuwe, duurdere wagen, en de leden van de kerk zien dat als een tastbaar bewijs van Gods zegen op het leven en de bediening van hun voorganger.
In dit soort kerken is er weinig theologische ruimte voor de moeilijke kwesties als de kosten van het volgen van Jezus, falen, pijn en teleurstelling. Een van de kerken in Ghana is van naam veranderd: Calvary Road klonk te negatief (vanwege de link met pijn en lijden), Harvestors International heeft een betere uitstraling.
Voor veel Afrikanen zijn buitenlandse reizen de poort naar rijkdom. Veel voorspoedspredikanten als Duncan-Williams hebben ook een huis in het rijke Westen en zorgen ervoor dat hun kinderen in Westerse ziekenhuizen geboren worden, zeker als ze daardoor de dubbele nationaliteit krijgen. Daarom specialiseren de predikanten zich in gebed voor visa. Niet zo lang geleden kwam zo’n profeet in de Italiaanse ambassade in Accra om te bidden voor de lange rij wachtenden. Hij verzekerde hen dat ze hun visum zouden krijgen. Hij zegende iedere envelop met documenten en zalfde ze met olie. Het is niet ongebruikelijk dat er over visioenen gesproken wordt waarin engelen vliegtickets uitdelen.
Genade door lijden
De Schrift waarschuwt ons voor het najagen van wereldse zaken omdat ze de aandacht afleiden van de diepere waarden van het Koninkrijk van God. De ‘zegening van Abtaham’ (Galaten 3:14) wordt dikwijls ingeroepen om gebeden voor materiële welvaart te rechtvaardigen. Zelden wordt aandacht gegeven aan het tweede gedeelte van dit vers: ‘opdat wij de belofte van de Geest zouden ontvangen door het geloof’.
Predikanten zoals Duncan-Williams gebruiken het argument dat Jezus zelf ook dure designkleding droeg, aangezien de soldaten bij het kruis veel belangstelling hadden voor zijn naadloos geweven onderkleed. Ze vertellen ook dat de ezel waarop Jezus Jeruzalem binnenreed het equivalent was van een Cadillac of een Mercedes in onze tijd. Maar uiteindelijk is dit alleen een poging om inhaligheid te ‘heiligen’. Jezus wil niet dat dit op die manier onder zijn volgelingen gebeurt.
Gods bedoeling met moeilijke situaties is niet dat Hij ons uit de omstandigheden haalt, maar dat Hij ons er doorheen helpt. Zoals de Psalmist zegt: Zelfs al ga ik door de vallei des doods, ik zal geen kwaad vrezen, want Gij zijt bij mij’. De apostel Paulus had een doorn in het vlees die God niet weghaalde. Hij leefde niet vanuit ‘claimen’, maar vanuit genade.
De Nieuwe Pinksterkerken van Ghana hebben nog een hele weg af te leggen voordat ze werkelijk Jezus en Zijn kruis laten zien….
Bron: Evangelische Alliantie Vlaanderen
