Luther wordt, zegt Grünholz, nu eens gebruikt als vrijheidsstrijder, dan weer als maatschappelijk werker en wegbereider van de moderne tijd. “Luther wordt tot rebel, zelfbewuste en verlichte vrijdenker verheven, die tegen de machtigen van deze wereld zonder vrees opkomt en zich niet onderwerpt.”
Een verkeerd beeld, blijkt uit wat de auteur verder schrijft, die verder betwijfelt of ‘hier sta ik, ik kan niet anders’ ooit door de hervormer is gezegd. Hij zou ook nooit hebben gezegd: ‘Als ik wist dat morgen de wereld ten onder ging, zou ik vandaag nog een appelboompje planten.’ Van de hervormer blijft over wat overeen komt met het verlangen van de 21ste eeuw, zegt de auteur. Hij verwijst naar een Duitse documentaire, waarin Luther een soort Eduard Snowden wordt genoemd, een klokkenluider. De hervormer zou hebben gezegd: ‘Mijn genadige God heet vrijheid. En mijn christendom is de democratie. En mijn evangelie – dat is de grondwet.’
Onzin, als we Grünholz mogen geloven, want volgens hem was Luther geen strijder voor politieke en religieuze onafhankelijkheid en deelde hij geenszins het vrijheidsideaal van de moderne westerse samenleving. De reformator schreef wel over vrijheid, maar zei ook dat een christen een ‘dienstvaardige knecht’ is, ‘onderworpen aan allen’. In zijn reden voor de Rijksdag in Worms zei hij dat alleen getuigenissen van de Bijbel hem in het ongelijk konden stellen. Zijn christelijke vrijheid en tegelijk zijn christelijke afhankelijkheid bestond in het vrij zijn van kerkelijk leergezag en gebondenheid aan de Goddelijke autoriteit. Hij keerde en streed, zegt Grünholz, voor een gewetensvrijheid die zich alleen voor God zelf moet verantwoorden. Het was volgens Luther een leer van satan te menen dat uitleg en commentaren van mensen en instituten nodig zijn om de Schrift te begrijpen.
