Veel gelovigen staan er amper bij stil hoe de Here Jezus eruit zag. Toch hebben ze allerlei voorstellingen ervan. Maar zijn die ook juist? Willie van Peer beschreef zijn onderzoek daarnaar in het boekje ‘Hoe zag Jezus eruit? Hoe is dat gedaan?
Traditionele beeldvorming
Niemand weet hoe de Here Jezus er echt uit heeft gezien, maar toch bestaan er veel afbeeldingen van Hem. Opmerkelijk is dat de meeste afbeeldingen stereotype zijn (steeds dezelfde kenmerken hebben): lang haar, een baard, blanke huid, een lang gewaad en een blik van overdenking.
Van Peer, die geen Theoloog maar filoloog (taalkundige) is, stelt al vrij snel vast dat de traditionele kijk op de Here Jezus niet overeenstemt met de logica en met het weinige wat over Zijn voorkomen in de Bijbel staat geschreven. Zijn onderzoek sluit aan bij zijn bredere onderzoekswerk naar de nauwe samenhang tussen taal, verhalen, mythen en culturen vanuit vergelijkend perspectief. Hij wil de vraag beantwoorden hoe Hij er waarschijnlijk echt heeft uitgezien.
Boekanalyse
Van Peer beschrijft, na een Inleiding, zijn onderzoek in vijf hoofdstukken, waarbij de meeste aandacht uit gaat naar latere, door mensen verzonnen afbeeldingen van de Here Jezus, zoals de Lijkwade van Turijn, en de historische ontwikkelingen ervan in verschillende tijden en werelddelen. In voetnoten geeft hij achtergrondinformatie. Illustraties (foto’s en schilderijen) geven relevant beeld bij de tekst. Het boek sluit af met een literatuurlijst en een illustratieverantwoording.
Robuuste en indrukwekkende Persoon
Van Peer zou de Here Jezus willen ontmoeten. Niet omdat hij nog gelovig zou zijn, maar om Zijn grote beïnvloeding van de geschiedenis. Maar volgens hem zijn de traditionele afbeeldingen sowieso verkeerd. Hij vermoedt eerder dat Hij helemaal geen doetje was en ook geen zachtaardig onderwijs gaf zoals meestal gedacht wordt.
Veronderstellingen
Van Peer onderzoekt waarop de traditionele veronderstellingen zijn gebaseerd. Er is erg weinig bekend over hoe Hij eruit zag. Dat heeft te maken het Bijbelverbod op afbeeldingen (Dt 4:16). Toch is Hij in de laatste 1500 jaar de meest afgebeelde Persoon in het Westen. Dit zou komen door de Grieks-Romeinse cultuur, waarin godenafbeeldingen belangrijk waren. Zijn afbeelding zou erop aangepast zijn. Van Peer komt met een verbeterde weergave van Hem.
Evaluatie
Van Peer beschrijft zijn onderzoek toegankelijk en interessant, echter niet zozeer Theologisch. Hij schrijft populair en maakt hier een daar wat uitglijders en haalt er sociaal-politieke problematiek bij. Een zo’n uitglijer is de stelling dat na de val van Jeruzalem in 70 n.Chr. de oorspronkelijke groep Joodse-christenen zou zijn verdwenen. Volgens hem zou daardoor het verbod op afbeeldingen zijn verwaterd. Dit wordt veel gedacht, maar toch zijn er allerlei aanwijzingen dat zij tot zeker in de 4de eeuw nog standhielden. Van Peer hamert er herhaaldelijk op dat iedereen buitenlandse daklozen voorbij lopen, maar dat de Here Jezus er waarschijnlijk zo uit zag. Het irriteert hem dat tegenwoordig geschiedeniskennis ontbreekt. Helaas heeft dit boek geen zoekregister. Dit boek wordt aangeraden.
Peer, W. van, Hoe zag Jezus eruit?, 2020, Davidsfonds, Antwerpen, 93 pagina’s, € 17,50, ISBN: 9789002269028.
