(Ciara Goossens)
De Bijbel en het christendom an sich doen vanaf het begin der tijden veel stof opwaaien en geven criticasters van allerlei pluimage een aanleiding hun ongezouten mening te scanderen. Vandaag de dag wordt die sterke afkeer van al wat religie uitademt pertinent afgeschilderd in gedrukte, gesproken en digitale media. Tegelijk verscheen eind vorig jaar de recentste Bijbelvertaling: ‘Bijbel in Gewone Taal’. Terwijl Nederland voorkeur gaf aan Koning Willem Alexander werd in Vlaanderen het eerste exemplaar aan -toen nog- Europees President Herman Van Rompuy overhandigd. Hij staat bekend als een overtuigd christen en vrijmoedig man. De voormalige voorzitter van de Raad van Europa zorgt met zijn uitspraken voor een frisse wind in het sterk seculiere Vlaanderen. Volgend interview werpt een blik op de christen achter de politici.
Zo’n ‘ouderwets’ boek als de Bijbel, wat betekent dat de dag van vandaag nog?
Herman Van Rompuy: Als ik kijk naar mijn omgeving, naar mijn kinderen en hun vrienden dan speelt de Bijbel voor hen geen grote rol meer. Soms krijg ik vragen zoals: wat betekent Pasen, Pinksteren of Hemelvaart? Ja, dan staat men natuurlijk verbaasd over het antwoord, of het gebrek aan antwoord dat men heeft. Er is een stuk cultuur verdwenen, men moet zich daar goed van bewust zijn. Bovendien is er een taalprobleem als men de Bijbel in oudere versies leest. Wij die dat gewoon zijn en van dat boek houden, vinden daarin geen obstakel, maar voor degenen voor wie het helemaal nieuw is, vormt de taal een supplementaire barrière. Dus het vertalen naar ‘gewone taal’ zoals onlangs gebeurd is, vergroot de toegang ervan. Men moet daarbij gevoelig zijn voor het aspect van de symboliek, de betekenis die achter de woorden zit. Die moet je je eigen maken. We moeten ook streven, en dat is een volgende stap na de vertaling, naar betekenis. Hoe brengen we de moderne mens, de moderne jongere in contact met die achterliggende boodschap van de Bijbel?
U kreeg het eerste officiële exemplaar van de Bijbel in Gewone Taal. Gaat u er effectief in lezen, of verdwijnt het in uw boekenkast?
Op de vooravond van de overhandiging heb ik een beperkte versie ervan doorgenomen en dat is mij heel erg bevallen. Ik zeg dat niet om de uitgevers een plezier te doen. Ik ben gelukkig op een leeftijd gekomen waar men mag zeggen wat men denkt. Ik heb het met heel veel plezier gelezen. Het leest ook als een verhaal, als iets dat vandaag opnieuw verteld kan worden. Het verhaal van Jozef in Egypte, is ook het verhaal van hoe dat God mede stuurt in de geschiedenis van het Joodse volk. Je moet ook de betekenis daarachter zien. Het is niet alleen een verhaal van hoe iemand wordt ontvoerd, als slaaf wordt verkocht en koning wordt. Er is ook een achterliggende boodschap. Dat is de taak van anderen dan de vertalers om die boodschap te brengen.
Een stoute vraag: als een politicus zich uit als christen, hoe reageren de omgeving en collega’s daarop? Wordt u nog au serieux genomen?
Ik ben stoutere vragen gewoon (gniffelt). Ik heb daar nooit van te klagen gehad. Veertig jaar geleden bij de voorstelling van mijn boek: ‘De kentering der tijden’ naar het bekende vers van Henriette Roland Holst, heb ik voor de eerste keer over godsdienst gesproken. In mijn volgende boeken ben ik dat steeds meer gaan doen. Het kan zijn dat men mij achter mijn rug heeft uitgelachen maar dat heb ik nooit gezien en nooit gevoeld. Integendeel, ik heb bij gelovigen en ongelovigen heel veel respect daarvoor gekregen. Een jaar geleden ben ik zelfs uitgenodigd geweest in de Antwerpse loge als spreker en ging daar met zeer veel applaus weg terwijl iedereen mijn geloofsovertuiging kende. In onze samenleving heeft men dikwijls schrik om uitgelachen te worden omdat men gelovig is. Ik zou iedereen aanraden om daar geen vrees voor te hebben. Mijn ervaring is dat je net veel respect krijgt, op voorwaarde dat je een werkelijk overtuigd christen bent. Als men voelt dat het echt is heeft men respect. Als men ervaart dat het een toneelstuk is, dat je je interessant wilt maken, zal je heel andere reacties krijgen.
Het is de tendens om religie meer en meer naar de privésfeer te dwingen. Recent wordt dat duidelijk met het wetsvoorstel tot afschaffing van de levensbeschouwelijke derden in België. Vindt u dat een goede zaak?
Neen, ik vind dat geen goede zaak. Ik vind dat pluralisme mag en moet gerespecteerd worden, zeker in het voorbeeld dat u geeft. Toen ik voorzitter van de Christen Democraten was, heb ik altijd de uitzendingen voor derden verdedigd. Niet omdat er toen ook nog politieke programma’s waren, dat hoefde voor mij zelfs niet. Maar de levensbeschouwelijke uitzendingen beantwoorden aan een nood en maken ook deel uit van de functie van een openbare omroep. Iets anders is dat men in de politiek een strikte scheiding moet hebben tussen wat men noemt ‘kerk’ en ‘staat’. Daar ben ik een hele grote voorstander van. Maar dat betekent iets anders dan een scheiding tussen geloof en wereld. De gelovige heeft zijn plaats in de wereld, maar hij moet wel natuurlijk op het institutionele vlak wanneer hij functies bekleedt neutraal zijn. De scheiding tussen kerk en staat is essentieel, de scheiding tussen geloof en engagement in de wereld, dat is een scheiding die ik niet begrijp. De gelovige moet zich in de wereld engageren.
Hebt u de Bijbel zelf helemaal uitgelezen?
Heel eerlijk: neen. Heb ik er veel in gelezen: ja, maar dikwijls met stukken. Nog niet dat ik gezegd heb: nu zet ik me eraan en neem ik heel de Bijbel in een keer door. Dat heb ik nog nooit gedaan.
Daar krijgt u nu tijd voor, nu u met pensioen bent?
De eerstvolgende maanden van mijn pensioen zijn zo gevuld, dat ik zelfs daar geen tijd voor zal hebben. Ooit komt daar misschien een tijd voor dat ik daar meer ruimte voor zal hebben.
