Molenbeek op een stille winterdag. Een doorsnee deelgemeente van Brussel, waar op het eerste gezicht niets speciaals aan is. De huizenbouw verraadt de grote groei van de eerste helft van de twintigste eeuw. Maar grandeur maakte plaats voor grauwheid, trots voor tristesse. Net zoals dat in veel andere grootsteden is. Een onbekende buurt, totdat bleek dat de zware aanslagen van Parijs in Molenbeek waren voorbereid. Plotseling vielen zwaar bewapende agenten een aantal huizen binnen, op zoek naar terroristen. Iedereen kende opeens de tot dan toe anonieme Delaunoystraat. De camera’s van heel de wereld werden op Molenbeek gericht. Geert Wilders noemde het de ‘Gazastrook van West-Europa’. Je zou haast denken dat er achter iedere hoek een stenengooier kan opduiken. Maar alles is rustig … en toch broeit er iets.
Door: Don Zeeman
Molenbeek, voluit Sint-Jans-Molenbeek – is een van de 19 Brusselse deelgemeenten. Zo’n 90.000 inwoners, waarvan 27 procent een andere nationaliteit heeft dan de Belgische. Vooral Noord Afrikanen, maar er wonen ook 600 Nederlanders. Statistieken zeggen echter niet alles: veel mensen van buitenlandse origine kregen intussen de Belgische nationaliteit en het straatbeeld is nogal ‘gekleurd’. Op de markt aan de voet van het neoclassicistische gemeentehuis schuiven vooral gesluierde vrouwen voorbij. Het aanbod aan exotische producten is groot. Van extremisme is hier niets te merken, de enige fanatiekelingen hier zijn enkele overijverige marktkramers. Is dit de hoofdstad van het terrorisme?
Abdeslam
Molenbeek, 18 maart 2016. De Vier-Windenstraat wordt belegerd. Salah Abdeslam, Europa’s meest gezochte terrorist wordt opgepakt, na een zoektocht van vier maanden. Hij verbleef in een huis dat ironisch genoeg eigendom is van de gemeente Molenbeek. Het wordt verhuurd aan minder gegoede burgers. Natuurlijk niet aan Abdeslam, wel aan mensen in zijn vriendenkring. Hij werd er goed beschermd en dat toont hoe sterk het terreurnetwerk staat in Molenbeek. Abdeslam is lang niet de enige radicale strijder.
Radicaliseren
Hoe radicaliseren jongeren? Het antwoord is niet eenvoudig. Er moet een goede voedingsbodem zijn: armoede, werkloosheid, uitzichtloosheid – en die vinden we in Molenbeek. De illusie van een gerechtvaardigde strijd: Syrië trekt heel wat avonturiers aan. Als die terugkeren naar België, stopt de strijd niet. IS vliegt in de harten van de mannen mee en met hen landen duistere plannen in een land dat geen terrorisme gewend is. Tot 22 maart 2016: drie zware bommen scheuren de illusie aan flarden dat België aan het geweld kan ontkomen. Ruim 30 doden, meer dan 200 gewonden. Van nu af aan spreken we van voor en na de aanslagen…
Molenbeek, 23 maart 2016. Een dag na de aanslagen, in heel België geldt dreigingsniveau 4 – het hoogst mogelijke. Maar in Molenbeek is het opvallend rustig. Geen militairen of politiepatrouilles in het straatbeeld. Het huis van Abdeslam is weer een gewone rijwoning. Je zou er zomaar kunnen aanbellen, al is er waarschijnlijk niemand thuis. Het lijkt alsof er geen bommen ontploft zijn. Het contrast met de rest van Brussel is groot. Een kilometer verderop, aan het Beursplein, komen honderden mensen samen om de slachtoffers te herdenken. Bloemen en kaarsen drukken een onuitsprekelijk leed uit. De solidariteit onder de mensen zorgt voor warmte in een kille wereld. Maar in Molenbeek heerst de apathie. Alles is rustig … maar wie zegt dat er niets broeit?
In Brussel wordt nu iedere dreiging serieus genomen. Je komt dagenlang geen trein- of metrostation meer binnen zonder een grondige controle. Militairen houden iedere beweging in de gaten. Potentieel terrorisme wordt radicaal aangepakt. Misschien is de stad nu veiliger dan ooit. Maar voor de slachtoffers komt de actie te laat …
