Door Marco van Putten
Klik hier om dit boek online te bestellen!
Gods veronderstelde verbond met Nederland
Tijssen beschrijft dat vóór 1945 veel christenen geloofden dat Gods verbond met Israël op de ‘kerk’ was overgegaan, want God had Israël immers verworpen. Het Vervangingsdenken. Dat verbond met Israël had een nationaal-politieke component. Vanuit een Vervangingstheorie moest aan de eigen geloofsrichting dus ook een nationale of volkseigen identiteit worden gegeven. Dat blijkt uit het bijvoeglijke naamwoord ‘Neder(lands)’ voor de kerknaam. Die identiteit werd in het toenmalige Nederlandse protestantisme bepaald door de veronderstelde band tussen kerk, Oranje en het vaderland. Tijssen beschrijft summier hoe enkele toenmalige protestantse politieke partijen ontstonden en hoe zich de politieke landkaart vormde en ontwikkelde.
Van maatschappelijk betrokkenheid tot extremisme
Ekering was erg maatschappelijk betrokken, zoals bij de geheelonthouding en het jeugdwerk. Hij was ook een begaafd spreker en daardoor aanvankelijk heel populair. Hij sprak elke week op de radio bij de AVRO. Hij was een confessioneel hervormde idealist die streefde naar een moderne protestantse eenheidskerk tegen de verzuiling in. Een staatskerk. Hij werd steeds feller naarmate hem de passieve gezapige Nederlandse christenheid tegen ging staan. Hij doet veel pogingen hier wat aan te doen en verandert driemaal van politieke partij. Hij gaat van CHU (Christelijke Historische Unie), naar HGS (Hervormd Gereformeerde Staatspartij) naar NSB (Nationaal Socialistische Beweging) en werd NSB gemeenteraadslid. Ekering verwachtte dat het opkomende nationaalsocialisme een mogelijkheid zou bieden om via een contrarevolutie zijn doel te bereiken. Door slechte omgang radicaliseerde zijn antipaapse, antilinkse en antivrijzinnige karakter zodat hij ook antisemiet werd. Ekering was teleurgesteld dat de Duitse Nazi-regering (1940-1945) extreemrechtse nationalistische organisaties, zoals de NSB en de OGC (Orde van Getuigen van Christus), verwierp. Na de oorlog en ondanks zijn gevangenisstraf bleef hij rechts en steunde de Gereformeerde Bond.
Evaluatie
Dit interessante boek heeft een wat moeilijke schrijfstijl. Het vraagt even tijd eraan te wennen. Zo zijn zinsconstructies soms ingewikkeld en word op veel details en zijpaden ingegaan. Tijssen besteedt aandacht aan de (hervormde) wereld rond Ekering, zoals diverse andere NSB-predikanten. Hierdoor laat hij ook het fenomeen van NSB-predikant zien, waarvan Ekering de prominentste spreekbuis was. Er is een lijst met belangrijke personen tijdens het leven van Ekering gegeven en een uitgebreide noten- en literatuurlijst. Een viertal bijlagen geven diepte-informatie. Dit belangrijke boek laat Nederlandse kerkgeschiedenis zien die liever genegeerd wordt, maar niet vergeten mag worden.
H. Tijssen, NSB-predikant
Ds. Mr. L.C.W. Ekering (1889-1964) en zijn keuze voor het nationaalsocialisme.
Aspekt, Soesterberg, 2016
250 pagina’s
€ 19,95
ISBN: 9789461538802
