Wie is de grootste vijand van Kongo? Dat is niet een land. Dat is haar eigen regering, die de bevolking voor eigen gewin kapot maakt. En de ergste van het stel heet Kabila, de huidige dictator. Vele miljarden drukte de man al achterover, in een land waar de gezondheidszorg vrijwel stil staat, waar mensen sterven voor de ingang van het ziekenhuis, waar ze niet in mogen, als ze eerst niet een aanzienlijk bedrag betalen, waar elke reiziger op de grote wegen (smaller dan de gemiddelde provinciale weg in ons land) door politie en militie wordt bedonderd en bestolen, bedreigd en geschoffeerd. Dat is Kongo vandaag de dag. Waarom ze dat doen? Omdat ze geen salaris krijgen, in het rijkste land aan mineralen in de wereld.
Maar waar blijft dat geld dan, van het koper, het goud, de diamanten, de coltan, de wolfram en noem maar op? Minder dan 10% van de winst komt in de staatskas. De rest? Verdwijnt. Het verdampt als een plasje water in de tropische woestijn. Iedereen weet waar het terecht komt, maar degene die erover durft te schrijven, heeft geen week meer te leven. De lijken stapelen zich op in Kongo. Sinds 1994 al meer dan 5,5 miljoen doden. De grootste brandhaard sinds de Tweede Wereldoorlog!
De begroting van de staat Kongo laat als belangrijkste inkomstenpost zien: de accijnsen van de douane. Maar aan bodemschatten wordt jaarlijks hooguit een half miljard dollar verdiend (op een jaarbegroting van 9 miljard). Toch wordt ongeveer voor 10 miljard jaarlijks verkocht aan mineralen. Waar zijn die andere 9,5 miljard gebleven? En hoe komt het dat Rwanda, waar geen coltan wordt gevonden (dat vind je alleen in Kongo – 70% – en Rusland – 30% -) 70% van de wereldvoorraad aan coltan levert? Probeer dat maar eens uit te leggen. Leg ook maar eens uit waarom de hele wereld dit accepteert.
Na de diefstal van de winst op de bodemschatten, de verkoop van mijnen voor een vriendenprijsje en het uithongeren van de eigen bevolking, dacht iedereen dat er nergens meer winst te maken viel. Dat was dan buiten Kabila gedacht, nog erger, nog bloeddorstiger dan Mobutu, de eerste van een korte reeks dictators. Om te beginnen werd een nieuwe belasting ingevoerd. Iedereen die het land uit wil, moet 50 dollar betalen. Waar dat geld terecht komt? Dat gaat om meer dan 100.000 dollar per dag, ongeveer 50 miljoen per jaar. Wel, dat gaat jou niets aan, sterker, dat gaat niemand iets aan. Dat geld verdwijnt ‘gewoon’. Maar er is iets dat nóg erger is.
Na de verkoop van mijnen en bodemschatten is er nóg iets dat verkocht kan worden. Het land zelf. Lappen zo groot als de provincie Zeeland worden verkocht aan China, dat overal in Afrika enorme gebieden opkoopt, om haar eigen bevolking van voedsel te kunnen voorzien. De velden worden bewerkt door…, Chinezen. Daar kan geen dorpeling in Kongo een cent aan verdienen. De winkeltjes zijn Chinees, de taal in die gebieden is Mandarijn. Geen Kongolees waagt zich op die verboden grond. Misschien was het ooit zijn eigen grond. Dat is hij dan voorgoed kwijt. Hij heeft er zelfs geen cent van gezien. Dat geld was voor iemand anders. Raden wie…
Er werden nieuwe bodemschatten ontdekt in de Kasaï. Vooral diamanten. Daar waren wel investeerders voor te vinden. Maar die wensten geen inwoners erbij. Toen ontstond er een nieuwe ‘opstand’, waar niemand het fijne van weet. Maar ik zal het je verklappen. Dat zijn geen lokale opstandelingen, maar huurlingen uit Rwanda en Eritrea, samen met een aantal manschappen van het Kongolese leger. Ze hebben al duizenden, mogelijk tienduizenden burgers om het leven gebracht. Twee miljoen mensen zijn op de vlucht geslagen, vooral in de West-Kasaï. Ze krijgen geen enkele steun. Hun huis, tuin en vee, hun kippetjes, dekens en pannetjes zijn ze kwijt. Allemaal in beslag genomen. Hun fout? Ze wonen in een gebied waar diamanten zijn gevonden, en kunnen kiezen tussen: Wegvluchten binnen het uur of vermoord worden.
Dan nog de kwestie van de oostelijke streken van Kongo. Die zijn door Kabila I (Kabila Père) verkwanseld aan Rwanda en Oeganda, als dank voor hun steun voor het aan de macht brengen van deze totaal onbekwame man. Ze schermen met een getekend document, waarin staat dat een strook van 300 kilometer aan hen zal worden geschonken, met voorraden aan coltan, goud en diamant. Sindsdien zijn er troepen van vooral Rwanda die in dat gebied rondspoken, en is er een stammenstrijd ontlaaid tussen de Banyamulenge en de Bantoes in die gebieden, waarbij de Rwandezen de Banyamulenge met wapens en hun leger terzijde staan.
De Banyamulenge zijn verwant aan de Oost-Afrikanen, die tot het blanke ras worden gerekend. Weliswaar hebben ze een donkere huid, maar smalle lippen, een lange schedelvorm en een rechte neus, net als de meeste Ethiopiërs en Somaliërs. Deze Banyamulenge worden ingeschakeld om de Bantoebevolking weg te jagen, en het gebied vrij te maken voor inbeslagname door Rwanda en Oeganda, na eerst natuurlijk een referendum te houden onder de bevolking, die – nadat alle tegenstanders zijn verdreven – natuurlijk ‘voor’ zal stemmen.
Hoe moet dit opgelost worden? Is er een oplossing? En hoe krijg je de president weg? Die heeft voor 23 december (vlak voor Kerst, als mensen massaal op reis zijn naar hun familie) verkiezingen aangekondigd, om daarna voor nog eens 13 maanden minstens aan te blijven… Hij wil niet weg. Hij zit best in Kongo. Weggaan betekent: veroordeeld worden door het Internationale Strafhof in Den Haag. Dat weet hij ook wel. En blijven, onder een andere regering, betekent dat hij gelyncht zal worden door de bevolking die hem massaal haat, meer dan ooit.
Er zijn groepen die beweren een oplossing te hebben. Maar daarover later meer. Ik heb je nu al een tiental dingen geschreven, die niemand van jullie weet. Wat er nog zal volgen is spectaculair. En dat gaat over een land met meer inwoners dan Duitsland, een land van 2000 bij 2000 kilometer, onvoorstelbaar groot. Een land met een wanhopige bevolking. Je krijgt nog een onverwachte oplossing van me te horen, over 2 of 3 dagen. Blijf aan de lijn! Hier hoor je, wat je nog nergens gehoord hebt. Zaken die de hele wereld in beroering zullen brengen!
Allen van harte gegroet en Gode bevolen,
Bram Krol
