Websites baseren hun aanbod op allerlei lijsten en werken vaak met computerprogramma’s zgn. algoritmes. Helaas schrijven computerprogramma’s of algoritmes geen boeken. Als ze al boeken schrijven wordt het wel heel erg veel van het zelfde.
Op naar London
Verslag bezoek aan the London Book FairEerdere jaren bezochten wij, Erik Verhagen (de Schuilplaats) en Jo van Dorp (Ichthusboekhandel) naast de reguliere boekenbeurzen ook de grootste boekenbeurs in Frankfurt. Anton Smit uit ons team bezocht nog niet zo lang geleden de christelijke boekenbeurs in Amerika. We willen namelijk dat bezoekers van onze winkels de beste nieuwe titels vinden. Woensdag 13 maart was voor ons de London Book Fair aan de beurt. We waren al vroeg vertrokken naar Engeland. Met de underground aangekomen bij de Book Fair, eerst maar eens een goed Engels ontbijt genomen.
Rond het thema ‘Taking words further – content across media’ strijkt een bonte verzameling van ’s werelds grootste uitgeverijen, drukkers, wholesalers en media gerelateerde software en tech-bedrijven neer in de Olympia Hallen in Londen. Verrassend bij de London Book Fair is de enorme hoeveelheid jonge mensen die daar rondlopen. Er zijn heel veel impressies zo’n dag , maar opvallend is dat er toch echt buitengewoon veel mooie boeken gemaakt worden. Wereldwijd gebeurt er heel veel als het om boeken gaat. Het fenomeen boek lijkt zich wel steeds meer te verplaatsen naar het Verre Oosten. We zagen prachtige uitgaven uit Indonesië, India, China enJapan. Ook waren er veel (goedkope) drukkers uit Zuid-Oost Azië. De stand van Turkije viel op door een grote afwezigheid van bezoekers. Een land met veel beperkingen nodigt blijkbaar geen boekhandels en uitgevers uit, die toch meer van de vrijheid van meningsuiting zijn. Wie de vakliteratuur leest, weet overigens dat je voor de mooiste boekhandels op dit moment naar China moet.
Er gebeurt heel veel op een grote internationale beurs en in de wereld van boeken en uitgevers. Wij probeerden vooral te kijken naar het christelijke boek. Hier een paar opvallende zaken:
De veranderende plaats van het Christendom en het Westen
We zien meer Islam en minder christendom. Het aantal christelijke uitgeefhuizen dat kiest voor de London Book Fair is op één hand te tellen. Geen vertegenwoordiging van de Anglicaanse of Katholieke kerk, geen Bijbelgenootschap (anders dan in Frankfurt, waar de christelijke uitgevers een hele hal bezetten en waar de Bijbelgenootschappen present zijn). We vermoeden dat de christelijke markt te klein of te versnipperd aan het worden is. Vegans en Veggies komen qua boeken ook weer niets te kort . Er zijn enkele christelijke uitgevers zoals Moody Publishing, Lion Publishing en David C. Cook Publishing. Wie er ook staat is de Chinese overheid met haar bijbeldrukkerij voor het Westen. Zoals bekend komen er vanwege de lage lonen steeds meer bijbels uit China. De Chinese overheid speelt daar sterk op in. Dit doen ze met een drukkerij die zich uitsluitend richt op het Westen. Inmiddels leveren ze een acceptabele kwaliteit. Als er al iets een bijbel genoemd worden op een boekenbeurs is het in de betekenis van “de kookbijbel” of “de backpersbijbel”. Centraal lijkt te worden dat “de bijbel” niet alleen meer voor zich zelf staat, maar als begrip geleend wordt voor een definitief verhaal over een specifiek thema.
Minder fictie, meer educatie
Probeer je grote lijnen op zo’n beurs te ontdekken, dan merk je dat er op dit moment geen allesbepalend boek is in de algemene fictiewereld. Een paar jaar terug gaven de Davinci code van Dan Brown of vijftig tinten Grijs de algemene boekhandel recordomzetten. Het lijkt zelfs wel alsof de fictie minder aandacht krijgt en men vooral bezig is met de meer functionele non-fictie boeken. Educatie, ontwikkeling en motivatie waren sowieso een belangrijke pijler, of zoals boven de stand van John Wiley prijkte: “Building a better future through education, skill development and research”. Grote auteurs die verbonden worden met de christelijke wereld zoals Joel Osteen, Joyce Meyer, Joseph Prince etc. zitten bij hele grote internationale uitgeverijen, (Hachettebookgroup). In Nederland worden hun boeken in Nederland vaak door piepkleine uitgeverijen vertaald en beschikbaar gemaakt. Zoom je nog wat dieper in op het aanbod van de non-fictie titels, dan word je erg verrast door het hoge niveau van de wetenschappelijke uitgaven.
How to
Het valt steeds meer op dat men die wetenschappelijke boeken vanuit de sociale wetenschappen probeert te vertalen naar de zgn. “How to” boeken. Het aantal boeken dat je vertelt hoe je met allerlei situaties en omstandigheden om moet gaan groeit spectaculair. Hoewel sommige zelfhulpboeken best relevant kunnen zijn om je snel ergens op in te lezen, voelt het toch aan alsof er een maakbare wereld mogelijk is.
Boekhandel en Supermarkt…?
Als we later op de terugweg in Victoria Station de W.H. Smith boekhandel bezoeken (een soort buurtsupermarkt zoals AH To Go met een verrassend groot aanbod aan boeken), dan zie je dat ook bevestigd. Aan alles is te merken dat het assortiment in zo’n boekhandel door algoritmes wordt vastgesteld. De drie plankjes geloof en bijbel leveren een verrassend inzicht op als de computer het assortiment bepaalt in plaats van een boekhandelaar. De best verkopende christelijke boeken kan je einderdaad vinden. Dat zijn er maar een paar. Grappig is dat David Pawson met Sleutels tot de Bijbel er ook tussen staat evenals C.S. Lewis en een paar goedkope bijbels. De diversiteit en de nuance ontbreekt. Echter zoom je dan uit van die paar plankjes christelijke boeken “waar overigens ook de Koran tussen staat” dan zie je vervolgens wel 9 kasten met zelfhulpboeken. Over persoonlijke groei, management en hoe je met allerlei ‘lastigs’ in je leven om kan gaan. Of juist, hoe je meer succesvol kan zijn. Algoritmes vertellen wat er gebeurd of moet gebeuren in de boekhandel. Wat mensen kopen wordt goed geregistreerd en als mevrouw X dat boek leest, zal het voor iemand anders ook wel goed zijn. Dat veroorzaakt onbedoeld dat we steeds meer het zelfde zien en lezen op internet. Het aanbod van boeken op internet dat op de voorgrond staat is dan al snel grijs en erg algemeen. Het betekent dat boeken die tegen een trend in gaan vaak eerst nauwelijks zichtbaar worden. Het is zelfs zo dat wanneer een boek door het brede publiek ontdekt wordt, algoritmes kunnen adviseren dat er nog meer van het zelfde moet komen. Een radicaal nieuw inzicht leveren die algoritmes niet. Daar staat tegenover dat de boekhandelaar als mens de leverancier is van nieuwe ideeën voor uitgevers van nieuwe boeken. Wij horen en zien de vragen van de bezoekers.
Constructief binnen complexiteit
Als we terugkijken op de London Book Fair hebben we ons geloof in boeken niet verloren. We zijn zelfs sterker dan ooit overtuigd van de noodzaak van het beschikbaar houden en maken van bijbels en goede christelijke boeken, zodat mensen in Christus God beter leren kennen en Zijn Woord leren toepassen in het hele leven. We zijn soms wel behoorlijk verontrust over de afwezigheid van het christelijk boek in de samenleving. Veel mensen kijken alleen naar de gemaksfactor op de korte termijn en dan zorgt de webwinkel er maar verder voor. Het algoritme van de wereld is duidelijk: Christelijke geloof en boeken zijn maar moeilijk te vangen in een formule of algoritme en het is dan al snel te ingewikkeld en dus niet gemakkelijk uit te geven. Juist die complexiteit is voor ons als boekhandelaar een uitdaging om samen met onze bezoekers op zoek te gaan. En dan blijkt er verrassend veel te zijn……
Auteurs
Jo van Dorp is verantwoordelijk voor de Ichthusboekhandels in Alphen aan den Rijn, Den Haag, Leiden en Zoetermeer en geeft leiding aan het team achter de website Ichthusboekhandel.nl
Erik Verhagen is boekverkoper bij Boekhandel de Schuilplaats in Alblasserdam en geeft dagelijks leiding aan de website Schuilplaatsboeken.nl
