Door Henk-Jan Gosseling
Een TCK speelde bij een vriendinnetje toen de moeder zei: ‘Wij gaan nu eten’. ‘Leuk, eten’, dacht het meisje, ‘gezellig’. Maar de moeder bleek te bedoelen: ‘Jij moet nu naar huis’.
Het valt niet mee als je bent opgegroeid in een land waar gastvrijheid het hoogste goed is, en dan moet wennen aan de Nederlandse directheid. Thom de Boo (18) kan erover meepraten. Hij woonde 10 jaar in Japan, en sinds 4 jaar in Nederland. “Laatst fietste ik door de stad, en sloeg ik af zonder mijn hand uit te steken. Een vrouw achter me trakteerde me op een reeks woorden die ik niet durf te herhalen. Ik schrok ervan. Japan is qua omgangsvormen echt het tegenovergestelde.”
Verborgen immigranten
Kinderen van zendelingen krijgen zowel de cultuur van ginds mee als de cultuur van hun ouders. Die beide vermengen ze tot een eigen, derde cultuur – vandaar Third Culture Kids. Als een TCK terugkeert naar Nederland voelt-ie zich geen Nederlander hoewel hij het wel is. Hij snapt de humor niet, en de normen en waarden evenmin. Astrid Smith woonde met haar gezin 17 jaar in Azië. “Mijn kinderen zijn eigenlijk verborgen immigranten. Blond haar en blauwe ogen, maar in hun hart Aziatisch. Brood eten vinden ze niets, rijst eten ze liefst driemaal per dag.” Julia de Lijster (16) is Nederlandse maar heeft nog nooit in Nederland gewoond. Vanwege het zendingswerk van haar ouders is ze al aan haar vierde land toe. “Soms wil ik net zo ‘normaal’ zijn als andere kinderen. We wonen nu in Portugal, en in het begin viel ik op met mijn kleur haar en ogen. Inmiddels ben ik hier part of the furniture – of hoe zeg je dat? Maar echt thuis, dat ben ik in het huis van mijn grootouders. Die wonen al hun hele leven in hetzelfde huis in Brabant, daar komen wij regelmatig, dát is echt thuis.”
Tolerant
Toch ziet Julia vooral de mooie kanten van het TCK-zijn. “Ik ben heel grateful dat ik op mijn 16e al zoveel experiences heb.” TCK’s leggen makkelijk contacten, spreken meerdere talen en zijn tolerant ten opzichte van andere religies en culturen. Julia: “Je leert open en gastvrij te zijn. Bij mij op school zitten vluchtelingen uit Syrië. Ik praat gewoon met hen en ben geïnteresseerd. Klasgenoten kijken me dan aan met een blik van: ‘niet doen, ze zijn gevaarlijk!’.”
Ook maken TCK’s dingen mee die anderen alleen van het journaal kennen. Het gezin van Astrid woonde in Indonesië toen daar een tsunami plaatsvond, en Thom maakte in Tokyo een zware aardbeving mee. Ervaringen die ze in Nederland moeilijk kunnen delen. Thom: “Ik sprak nooit over de aardbeving. Totdat iemand er een keer naar vroeg. Toen ben ik helemaal leeggelopen, ik kon gewoon niet ophouden. Dat luchtte op.”
Weekends
Wat ook oplucht zijn de weekends die voor TCK’s worden georganiseerd. De deelnemers kennen elkaar vaak niet, zijn in heel verschillende landen opgegroeid, maar voelen direct een klik. Julia: “Aan het eind van het weekend heb je het idee dat je elkaar al jaren kent.” Tijdens de weekends praten ze ook over hun geloof, want ook daarin staan ze vaak anders dan leeftijdgenoten. Thom: “Mijn ouders plantten een kerk in het centrum van Tokyo, waar bijna niemand Jezus kent. Ik heb God daar grote dingen zien doen. Terug in Nederland begrijp ik het hechten aan de traditie niet. Als het orgel speelt, vraag ik me af of we zo nieuwe mensen naar de kerk trekken. TCK-zijn betekent voor mij dat ik een groot hart heb voor anderen. Ik wil alle mensen over het geloof vertellen.”
Hebben TCK’s na al die verhuizingen behoefte aan een vaste stek? Julia: “Nee hoor. Ik blijf reizen en in verschillende landen wonen, ik ben eraan gewend.” Ook Thom pakt na het eindexamen de koffers weer in. “Ik ga in het buitenland studeren. Mensen vragen weleens of ik geen ‘normale’ jeugd had willen hebben. Voor geen goud! Mijn wereld is zoveel groter dan Nederland.”
================================================================
Foto’s
Julia de Lijster
16 jaar. Geboren in Malawi, woonde in Australië en in Mozambique, en sinds drie jaar in Portugal.
Wil later internationale betrekkingen studeren.
Thom de Boo
18 jaar. Geboren in Nederland, woonde tien jaar in Japan. Doet eindexamen VWO, en gaat daarna internationale betrekkingen studeren in het buitenland.
==============================================================
Weekends voor TCK’s
Sinds 2006 zijn er weekends voor TCK’s in de basisschool-leeftijd en in de tienerleeftijd. Onlangs was er een eerste bijeenkomst voor volwassen TCK’s. MissieNederland organiseert de weekends, en wil de kerken ook bewust maken van de bijzondere positie en behoeften van TCK’s. Kijk op www.missienederland.nl/tck
