Kunstenaars op zoek naar wat ons menselijk maakt

0
310
In de EO docuserie Sign of the Times: Mensch gaan we samen met drie internationaal vermaarde kunstenaars in een filmische reis op zoek naar wat ons menselijk maakt. Schoonheid, mysterie, schepping lijken in tijden van algoritmes en big data verzwegen woorden. Maar kunst en religie zijn hoeders van de menselijke ziel. Waardoor laten we ons bezielen? Wat mag niet verloren gaan als we denken over de mens van de toekomst? Dichter Antjie Krog, componist Calliope Tsoupaki en beeldhouwer Johan Tahon over de mensch.

De serie wordt uitgezonden op dinsdag 12, 19 en 26 november om 23.15 uur op NPO 2.

Antjie Krog: Alsof mijn hele leven bij elkaar gemaakt is door poëzie.
De Zuid-Afrikaanse dichter Antjie Krog, winnares van de Gouden Ganzenveer 2018, opent het drieluik. ”Ik kan mij geen belevenis voorstellen zonder poëzie. Alsof mijn hele leven bij elkaar gemaakt is door poëzie: hoe ik liefheb, hoe ik kennis liefheb, hoe ik naar een landschap kijk.” Krogs schrijverschap werd gevormd door haar ervaringen tijdens het apartheidsregime. In 1994 deed zij verslag van de Waarheids- en Verzoeningscommissie onder leiding van aartsbisschop Desmond Tutu, waarmee Zuid-Afrika in het reine probeerde te komen met haar verleden. Krog over deze periode: “Taal heeft grip gegeven op de verschrikkelijke werkelijkheid.” Verzoening, medemenselijkheid en onderlinge verbondenheid vormen de rode draad in haar werk. Samen met componist Antoni Schonken maakte Krog dit jaar een Mis voor het Universum, een loflied op de schepping. Deze ‘Misa’ beleefde – na Kaapstad – de Nederlandse première op Poetry International, waar Antjie Krog een graag geziene gast is.

Calliope Tsoupaki: Muziek opent een poort naar een wereld waarvan je niet wist dat hij bestond.
In de tweede aflevering staat de Grieks-Nederlandse componist Calliope Tsoupaki centraal. Bij haar aantreden als Componist des Vaderlands in 2018 sprak zij: “Muziek zegt iets over de mens wat op een andere manier niet gezegd kan worden. Het opent een poort naar een wereld waarvan je niet wist dat hij bestond.”

In 1988 kwam Tsoupaki naar Nederland om compositie te studeren bij Louis Andriessen. Zij groeide uit tot een van de gezichtsbepalende componisten van nieuwe klassieke muziek en veroverde een breed publiek in ons land. Ze gebruikt elementen uit oude en hedendaagse muziek en de muziek van Griekenland en het Midden-Oosten.

Tsoupaki werkt nu aan haar Bosch Requiem getiteld Liknon. Hierin staat Maria centraal en het is een barokke ode aan de moeder aller moeders. Bij sommige iconen van Maria op haar sterfbed zie je Jezus die haar als een pasgeboren baby in zijn armen houdt. Zo is de cirkel rond. Het requiem gaat op Allerzielen in première.   

Johan Tahon: Mijn werk gaat vooral over intermenselijke communicatie.
De serie wordt afgesloten met de Belgische beeldhouwer Johan Tahon, die met zijn keramieken over de hele wereld exposeert. Tahon laat in zijn kunst een werkelijkheid oplichten die binnen onze wereld in de verdrukking raakt: die van de mens. Zijn monnikachtige figuren drukken een moment van verstilling uit. Tahon: “Als we ons in onze breekbaarheid, onze menselijkheid laten zien aan de ander, dan ontstaat er een hele diepe menselijke uitwisseling. Mijn werk gaat vooral over die intermenselijke communicatie.” Spiritualiteit is de rode draad in zijn werk: wat bezielt je in het leven, wat geeft zin en betekenis?

Sign of the Times
Onder de naam Sign of the Times presenteert de EO documentaireseries over de tekenen des tijd. In de vorige serie gaven twaalf topvrouwen op verschillende plaatsen in de wereld hun visie op de grote maatschappelijke thema’s democratie, klimaat, religie, ongelijkheid en leiderschap.

Debat
Sign of the Times: Mensch gaat op 11 november 20.00 uur in première in De Balie in Amsterdam, tijdens de debatserie ‘Wat Maakt Ons Mens?’. Het debat wordt in samenwerking met Kerk & Wereld georganiseerd. Tijdens deze avond onderzoeken we met o.a. Calliope Tsoupaki en Johan Tahon wat het betekent mens te zijn.

Credits
Regie: Wilberry Jakobs; research: Janine van Dijk; productie: Pauline Veltman, Manon van Wijk; eindredactie: Ida Overdijk

Bron: Evangelische Omroep